Wat te doen...

Hallo allemaal, ik lees soms mee op dit forum en ik vind iedereen altijd erg vriendelijk. Ik durf dan nu ook eindelijk mijn vraag hier neer te zetten, ik hoop dat ik wat advies kan krijgen over mijn situatie. Ik heb een reu van 4 en een teef van 1,5 jaar oud. De reu loopt buiten weg, dus hij loopt altijd aan de lijn. Hij is altijd al een moeilijke hond geweest met andere honden, maar sinds hij wat ouder is geworden wil hij niks meer weten van vreemde honden. Ik ben met hem bij een gedragsdeskundige geweest en de 'diagnose' is onzekerheid. Zijn tactiek is dan ook: aanval is de beste verdediging. Om die reden is het ook noodzakelijk dat hij altijd aan de lijn loopt en door middel van BAT training doet hij het erg goed. Voor hem loop ik nooit in losloopgebieden, en altijd wandelen we daar waar ik geen of weinig honden verwacht die ons te direct kunnen benaderen. Tot zo ver prima.  Maar dan... het herder teefje. Erg lief met vreemde honden, luistert heel goed, is erg baasgericht en kan dus ook lekker loslopen daar waar het mag. Helaas heeft zij sinds iemand haar aan het schrikken heeft gemaakt op straat toen ze 9 maanden oud was angst ontwikkeld voor vreemde mensen die tijdens het wandelen recht op ons af komen lopen of een gesprek met mij beginnen. Dat uit zich in uitvallen. Lopen mensen gewoon langs dan negeert zij ze.  Ik heb nu dus 1 hondagressieve hond, en 1 hond met angst voor mensen (mensagressief wil ik het nou ook weer niet noemen). Beiden zijn het high energy honden die meer beweging nodig hebben dan de gemiddelde hond. Ik loop dus elke dag (en ook op werkdagen voor ik naar mijn werk ga) 1,5 uur met ze, daarna breng ik ze naar de oppas die 's middags een uur met ze loopt, voor het eten loop ik een klein rondje van een half uur en 's avonds nog een uur. Ik doe met beiden een sport die ze leuk vinden, 1 maal per week. Beide honden wil ik niet tekort doen, maar toch gebeurt dat. De teef wil graag met andere honden spelen en loslopen, maar ik kan niet met beide honden het losloopgebied in omwille van de reu. De reu wil niks van andere honden weten, dus loop ik vaak met beide honden in (aanlijn)gebied waar meer mensen dan honden zijn. Niet leuk voor de teef en zij kan dan ook niet loslopen. De reu gaat heel graag mee naar terrasjes, restaurantjes en andere uitjes, de teef niet, want mensen. De reu is dol op strand en bos, maar dat doen we niet zo vaak, want honden. Ik probeer mijn tijd zo goed mogelijk te verdelen tussen die twee, dus de ene (vrije) dag alleen maar aangelijnd wandelen in de reu zijn gebied, en de andere (vrije) dag de reu wat korter mee en langere losloopwandelingen voor het teefje. De reu gaat op die dagen mee naar uitjes of training. Maar ik ben hierdoor echt OP! Ik ben alleen en ik hou dit niet vol. Bovendien kan ik niet met de reu BAT training doen voor honden terwijl ik nog een hond heb die wel het liefst wil kennismaken. De reu moet dan versterkt worden in zijn kalmerende signalen, en de teef moet beloond worden voor het negeren en dat werkt niet want de reu wil ook snoepjes! Met beiden serieus 1 op 1 trainen volgens de BAT methode, daar heb ik echt tijd te kort voor en ik werk zelfs maar drie dagen.  Samen kunnen ze het trouwens heel goed vinden, ze zijn dol op elkaar. Ik vind beiden honden fantastisch, maar ik baal zo van de situatie en vraag me soms wel eens af waarom het bij mijn buurvrouw met een Akita als eerste hond die nooit een training heeft gevolgd allemaal zo vlekkeloos lijkt te gaan. Ik ben soms zelf jaloers op haar als ik haar in het park zie lopen met haar hond lekker los, tussen de mensen en honden. Terwijl ik vanaf het begin allerlei cursussen en trainingen met mijn honden heb gedaan en nog steeds doe, met ze sport, me verdiep in hoe ze zich voelen en altijd probeer in hun behoeftes te voorzien, maar toch zo'n pech lijk te hebben. Wat zouden jullie in mijn situatie doen? Ik denk steeds vaker aan het herplaatsen van 1 van mijn honden, maar mijn hart huilt nu al bij dat idee. En buiten dat; welke moet er dan weg, hoe kan ik er nou ooit eentje kiezen???

Jeetje, al mijn alinea's zijn verdwenen. Ik hoop dat dat niet afschrikt om alles te lezen. Excuses!

Geen herplaatsing, je hebt nog een jonge hond die echt nog te socialiseren is met mensen....wie zou je dan wegdoen, dat gaat toch niet, ik heb ook twee honden, een jonge en een oudere, smorgens neem ik ze beiden mee en dan apart, zodat je je aandacht aan allebei kan geven.....om beurten gaan ze mee naar een terras of wat leuks, zwemmen doe ik samen met ze, de jonge hond moet nog veel leren wat  andere honden betreft,,,, ze wordt ouder en omdat ik haar alleen meeneem heb ik alle aandacht voor dr....waarom herplaatsen, ik lees dat je veel doet met de honden alleen maar goed, je tijd stop je erin......een jonge hond erbij is moeilijk en niet altijd makkelijk, heb je een goede vriendin, vraag of ze mee gaat wandelen zodat jij ook wat relaxt bent.....met een er aan werken aan de problemen, met allebei tegelijk gaat dat niet, oefenen, en heus het komt echt wel goed....je bent er voor gegaan voor twee, dan een keuze maken...niet doen.

(Voor alinea's moet je twee witregels aanhouden, helaas een soort bug hier. Misschien kun je je bericht nog aanpassen?)

Wat betreft je honden: Welk ras is de reu en vanaf hoe oud begon hij dit gedrag te vertonen? Was daar een aanleiding voor?

Misschien is het een idee om te zoeken naar een oplossing waarbij één van de honden bij een GT of trainer kan logeren die aan het werk kan met het ene probleem, zodat je zelf al je aandacht - met een andere GT of trainer kan stoppen in het andere probleem. Waarschijnlijk geen goedkope oplossing, maar als je hierdoor beide honden kunt houden én de problemen de baas wordt, is dat het dubbel en dwars waard.

Omdat je zelf aangeeft dat het je niet lijkt te lukken, ondanks allerlei trainingen en aandacht etc., is iemand anders erbij halen erg nuttig in jou geval, omdat een goede GT niet alleen jouw hond kan lezen, maar ook jou leest en wat je uitstraalt: je houding, je stem, je gebaren, je aanpak. Dat is iets dat je nooit van jezelf ziet, en ook daarbij kan een beetje sturing wonderen doen.

Waarom herplaatsen?

Je loopt echt veel met je honden. Misschien kun je ergens in de dag een wandeling om en om doen. Bijvoorbeeld 's avonds na 't eten. Dan kun je beide geven wat ze 'wensen'.

De ene dag na 't avondeten ga je met het teefje richting het losloopgebied en moet de reu voldoening nemen met wat minder (je kan hem nog een hersenwerkje aanbieden wanneer je thuis bent, dat volstaat aan een half uur/uur wandelen).

De andere dag doe je andersom.

Je hebt gewoon pech gehad dat het zo gelopen is. Daar kun je gewoon echt niks aan doen.

Ik heb geschreven als gast dus ik kan het helaas niet meer veranderen, sorry. Ik zal vanavond wat uitgebreider reageren want ik moet zometeen naar training met de hond.

De reu is een podenco. De aanleiding voor zijn gedrag is denk ik dat hij aangelijnd is gebeten door een loslopende hond toen hij twee jaar oud was, het moest gehecht worden. Daarvoor was hij altijd heel sociaal en dol op honden, daarna heeft hij geen enkele vriend meer gemaakt. Vandaar de keuze voor een tweede hond als maatje en in goed overleg met de fokker een passende pup uitgekozen en die heeeel langzaam aan hem voorgesteld. En ik merk aan alles dat hij heel blij is met haar!

Ik zou met de reu sociale wandelingen gaan maken,ook weer via een goede hondenschool.

Ik denk dat BAT voor jou misschien te veel tijd en energie in gaat zitten en te langzaam,waardoor jij niet meer gewoon van je eigen ademhaling kan genieten zeg maar dat kan dan ook weer niet de bedoeling zijn.

Met een goede sociale wandeling maak je dus een wandeling met 4/5 anderen honden,allen aangelijnd en onder leiding van een goede hondentrainer/GT/GD zullen alle honden een kalme wandeling meemaken.

Het zijn dus wandelingen met honden die juist wat moeite hebben met andere honden en zo leren dat het meevalt en er wordt geluisterd naar hun behoefte.
Je loopt samen op,houdt voldoende afstand van elkaar.Vaak is het de eerste minuten van het zien van een nieuwe hond wat spanning..zonder een echte kennismaking(zoals bij een sociale wandeling) leert de hond dat hij niks hoeft met de ander en dat hij zich ook weer ontspannen kan voelen in de buurt van andere honden.

Mocht je het iets vinden,in welke stad woon je dan,dan kunnen we nog kijken voor de juiste sociale wandeling..want je hebt er ook tussen die alles gewoon los gooien.. en die moet je dan net niet hebben

Ik zie nu dat ik een beetje onduidelijk heb opgeschreven hoe hij was voor de aanval; hij was altijd al een lastige met andere honden in die zin dat hij angstig was bij de kennismaking met nieuwe honden, maar als het ijs gebroken was was hij een echte heer, heel sociaal en kon hij eigenlijk met iedereen wel overweg. Dat is nu helaas wel anders. Fijn dat niemand hier mee gaat in mijn gedachte om te herplaatsen, dat wil ik ook eigenlijk helemaal niet! Ik heb inderdaad gewoon pech maar ik moet er dan maar het beste van maken voor iedereen.

Ik stop inderdaad al mijn vrije tijd in mijn honden, en dan baal ik zo op wat mindere dagen. Maar misschien moet ik gewoon de wandeltijden wat inkorten en ze vaker apart meenemen zodat ik meer 1 op 1 kan trainen. Ik zou er ook best eentje weg willen brengen voor training, maar welke GT is goed? Heeft iemand tips daarvoor? Heel graag breng ik mijn reu een half jaar naar Grisha Stewart maar dat is wel heel kostbaar denk ik ;)

Ik heb me ook gelijk even op Facebook aangemeld bij een groep voor hersenwerk. Daar kan ik wellicht wat tijd mee winnen als ik het zo lees. En misschien een sport van een van beiden inruilen voor speuren. De tip om te wandelen met een vriendin vind ik ook een goede, alleen al mijn vriendinnen hebben honden haha!

Soraya ook bedankt voor de tip wat betreft de sociale wandelingen. Voordat ik zelfstandig verder ging met BAT heb ik daar inderdaad aan deelgenomen, het probleem is alleen dat hij dat echt supergoed doet omdat hij weet dat alle honden niet in zijn ruimte kunnen komen. Geen geblaf, geen gegrom of gehang in de lijn, niks. Mensen vroegen zich geloof ik af wat ik daar deed. Als ik bij ons in de buurt ga wandelen is zijn gedrag weer heel anders, omdat hij weet dat er soms losse honden rondlopen, en heel eerlijk zie ik die niet 10 van de 10 keer aankomen maar 9 van de 10 keer. En die ene keer dat ik de hond niet zie is alweer voldoende voor een lekker hoog stressniveau dat dan weer helemaal afgebouwd moet worden. Ik vind de sociale wandelingen echt fantastisch en zou ook graag op meerdere plekken willen oefenen zodat hij die rust niet blijft koppelen aan die lessen. Maar ik weet haast geen gebieden waar een aanlijnplicht geldt die ook echt wordt nageleefd door de hondenbezitters (ik woon in Vianen). Weet jij misschien een hondenschool die steeds verandert qua locatie voor die wandelingen? Dan is dat wellicht nog te proberen.

Ik zal deze week ook even een profiel hier aanmaken, dat werkt wat handiger denk ik.

 Oke,dat is precies het resultaat wat je dan krijgt met de sociale wandelingen,jammer dat hij zich dan in de buurt weer onzeker voelt.
Kun je die mensen niet eens vragen van de sociale wandeling of ze er voor open staan om ook bij de honden van het groepje in de eigen buurt te lopen?

Helaas weet ik niet wie en of er ook hondenscholen zijn die dan op verschillende plekken wandelen.

Ik lees wel dat je op bent. En dat is lastig,je hebt ál je energie er in gestoken om beide honden tevreden te stellen,maar als je zelf niet meer lekker in je vel zit,kun je niemand helpen.

Vindt je dat je zelf ook erg bent veranderd door de aanval op jouw hond,beetje traumatisch ervaren? Ik ben er weleens bij geweest toen er meerdere honden op 1 hond klapte en ook geholpen (er letterlijk op en tussen geleden) om ze uit elkaar te halen.Daarvan weet ik hoe ik dat heb ervaren en je verandert...wordt toch angstiger,voorzichtig,helaas toch ook schrikkeriger...en het was niet eens mijn eigen hond die dit overkwam..(wel een hond waar ik van hield).Dus het gaat je naar mijn idee nooit in de koude kleren zitten.

Misschien toch weer contact zoeken met een goede GT,die je ook écht op weg kan helpen in jouw eventuele onzekerheid.

Wat heeft de eerdere GT je aan info en hulp gebracht buiten de diagnose 'onzekerheid'. Nog handvatten gehad?

Misschien zou jij je zekerder voelen als jouw hond een muilkorf zou dragen? Ook al was hij niet de aanvaller in eerste instantie..Op youtube heb je wel filmpjes met het positief aanleren van een muilkorf.

Persoonlijk zou ik kijken in hoeverre ik er zelf aan toe was om toch gewoon grote los loop gebieden op te zoeken(waar flinke uitwijk mogelijkheden zijn) en beide honden mee te nemen. Je teefje lekker laten mee laten lopen en jij met de reu aan een slappe lang lijn.
Hoeft natuurlijk niet elke dag, maar ik zou zeggen, als je er aan toe bent, of jezelf er toe kan zetten om angsten los te laten, gewoon doen.
Bedenk vooral hoe vaak de contacten wél zijn goed gegaan voordat het die ene keer fout ging(zonder dat ik die situatie bedoel te onderschatten).

Ik ben zelf inderdaad wel veranderd, ik ben altijd bang dat mijn hond een andere hond op een dag iets aan zal doen. Buiten dat schaam ik me ook vaak voor zijn gedrag richting de andere eigenaren. Terwijl ik zelf juist degene ben die echt heel goed op mijn honden let, ze aangelijnd en bij me hou in aanlijngebied. Maar als een hond in zijn ruimte komt (en ja dat komt altijd door eigenaren die hun honden loslaten daar waar het niet mag) bouwt hij binnen een paar seconden zoveel spanning op dat hij er bovenop springt. Tenzij het een hond is die geen bedreiging voor hem vormt, dat zijn eigenlijk altijd kleine hondjes. Dan springt hij er op dezelfde manier op af maar draait het uit op heel hard spelen, ook met reutjes. Snauwen van zijn kant vind ik geen probleem maar dit gedrag naar bedreigende honden vind ik too much, ook al heeft hij nog nooit een ander verwond. Maar juist voor het laatste ben ik wel dagelijks bang.

Ik ben erg gevoelig voor commentaar van anderen. Als iemand naar me roept dat ik 'met mijn gevaarlijke hond niet meer op straat zou moeten komen' kan je me daarna echt opvegen :( Ik wil daar heel graag wat aan doen, want ik oefen inderdaad met de muilkorf maar de bevestiging door de korf naar de buitenwereld dat ik inderdaad een gevaarlijke hond heb houdt me tegen om de korf dagelijks om te doen als hij daar helemaal aan gewend is.

Het laatste wat je schrijft, misschien moet ik dat gewoon maar eens gaan doen. In eerste instantie in een gebied waar ik niemand ken en met muilkorf om. Tot nu toe heb ik steeds gedacht dat dat dan ten koste gaat van zijn BAT training, maar zoals het nu gaat gaat het ook niet dus ik moet toch iets. Zou jij dat doen met een hond die het gedrag vertoont zoals ik hierboven omschreef? Want hij gaat dus ook echt zelf naar voor hem bedreigende honden toe als hij ook maar het idee heeft dat ze hem gaan benaderen. Negeren met te weinig afstand, dat lukt hem niet. En heb je een tip voor een goede GT die mij zelf kan helpen om wat beter met de situatie om te gaan?

Heel erg bedankt voor de fijne reacties trouwens, ik vind dit echt een fijn forum! 

Dit is een goede,met in ieder geval de juiste opleiding:
https://www.petnanny.nl/

Nee ik zou hem zéker aangelijnd laten,maar met een langere slappe lijn (geen extra spanning) en heel strak gaan oefenen op het aandacht vragen en krijgen van mijn hond.Dat begint in huis,prikkelarme omgeving,veel oefenen met een bepaalt aandachts-geluidje(klak klak met de tong of hoger lip-tuit-toontje of zoef-zoef toontje tussen je tanden) of met een bepaald(de) woord(en)  zoals 'Kijk eens'. Oefen dit elke dag 2 keer een minuutje of 2.
Doe ook weleens een paar stappen opzij,weg van hem en roep hem dan weer bij je met het gekozen geluidje of woordje,bij oogcontact ,hup direct weer belonen.
Je begint trouwens met eerst het woordje steeds te zeggen en dan direct lekkers te geven,dan krijgt het woordje/geluidje zijn waarde

Bij oogcontact en aandacht de hond direct belonen met het áller lekkerste wat je hebt,denk aan gedroogd vlees/vis,rodi worst,zelfs tijdelijk piepkleine stukjes frikandel kun je gebruiken..als het je maar helpt zijn aandacht te krijgen en vast te houden,maar die motivatie moet sterker zijn dan zijn angst voor andere aankomende honden (die hij dan weg wil jagen).Maak van wat je ook gaat gebruiken ,hele kleine stukjes,zodat je goed en vaak kan belonen.

Over de muilkorf, je zal je nog verbazen over hoe mensen juist voor honden mét een muilkorf een blokje om lopen terwijl deze juist niks meer kunnen doen...maar een muilkorf geef toch voor heel veel mensen heel duidelijk aan dat er íets is met die hond,dus geven ze automatisch meer ruimte.Ik zou dat echt als voordeel zien hoor,niet als nadeel..omdat mensen dan evt. zouden kunnen oordelen.Denk niet zo ver,je hebt er voor jezelf ook echt niks aan om steeds te moeten denken 'wat zou die ander wel niet denken zeg'...is lastig,maar probeer het toch maar, want dat is dan iets waar je je niet meer druk om hoeft te maken.Ik heb ondertussen wel geleerd,wat je niet kan veranderen of geen controle over hebt moet je je niet druk om maken,kost veel te veel (kostbare) energie.En een muilkorf kun je ook dragen omdat je álles van straat vreet (als de gedachte van een ander er al toe doet hè haha)

Ik kon mij ook jaren druk maken over drukkere situaties met mensen in aantocht,met mijn hond die angstig kan zijn in drukkere situaties,of maakte ik mij druk over of dat aankomende persoon juist aandacht zou gaan besteden aan mijn hond, die daar juist niet op zat te wachten....het heeft mij heel wat ergernis en energie gekost..terwijl in werkelijkheid..het zich(99% van de tijd) vanzelf oploste nog vóór dat ik op dat plekje zou komen lopen waar ik net een "probleem" zag ontstaan...dodelijk vermoeiend
En je hebt dan ook nog altijd de mogelijkheid om uit te wijken over het fietspad,weg van de drukte.

Focus op je honden en ga weer leren genieten.

Ik moet zeggen..als ik een oppashond erbij heb en met 2 honden wandel, dat ik dan juist veel meer lekker bezig ben met die 2 honden...met 1 hond heb ik nog tijd over om om mij heen te kijken...en mij evt. druk te gaan maken om bepaalde honden en baasjes in aantocht...niet dat ik niet oplet met 2 honden hoor, maar het voelt kalmer met 2 honden, want daar ligt dan mijn focus.

Hp heeft een bugje dat de eerste enter na posten wegvalt. 2x enter werkt wel.

Misschien kun je ruimte vinden om ook af en toe met beide honden apart iets te ondernemen zodat de herder wel gelegenheid kan krijgen met andere honden te spelen.

Verder zou bat misschien ook behulpzaam kunnen zijn voor de herder om te leren de afstand/ruimte te nemen die hij nodig heeft van vreemde mensen.

Ofwel leren eigen ruimte te nemen. Afstand te nemen. Op een rustige niet stressvolle manier.

Herplaatsen zou ik ook niet doen hoor. Maar je moet er zelf ook niet aan ten onder gaan.

Kunnen de honden alleen blijven? Zo ja, dan zou ik de ene dag gezellig met de ene hond naar losloopgebied gaan zodat die aan zijn trekken komt en de andere dag een langere aangelijnde wandeling met de andere hond doen.

Of een stuk gaan fietsen met 1 van de 2 en de andere een langere activiteit doen.

Een beetje privé/quality tijd in 1 hond steken en dit afwisselen per dag.  De thuisblijvende hond een groot kauwstuk geven thuis of eten verstoppen in de tuin/het huis zodat die mentaal bezig gehouden wordt terwijl je weg bent.

dat hierboven was ik, was niet meer ingelogd.

 Dan komt het goed......een aanvaring met een andere hond wat niet leuk was is altijd voor jou en de hond een nare ervaring.....en dat tie nou een maatje heeft gevonden , super....wat je kan doen is een sociale hond opzoeken, en de hond samen mee gaan wandelen zodat tie bemerkt dat niet alle honden naar zijn en beangstigend......       heel toevallig gisterenavond een kleine friese stabij ontmoet van vier maanden oud........           mijn hond moest tie niets van hebben, bang uitvallend naar mijn hond, met de eigenaars gesproken wat er aan de hand is....de pup was onlangs gebeten door een andere hond en heeft daarbij een scheurtje in het bot opgelopen.....   dat geeft zoveel inpact....     ik ben bij deze mensen een hele poos gebleven, en mijn robbedoes ging heel voorzichtig met dit hondje om........ na een uurtje kwam de kleine pup bij mijn hond zitten, heel onderdanig nog , maar wilde toch kennis maken, ging zo goed dat de mensen graag weer een afspraak wilde maken om de hond aan andere honden weer te laten wennen....probeer dat ook te doen maar wel zeker weten dat het vriendelijke honden zijn.

Soraya mijn complimenten hoe goed jij Marlien op weg helpt.Ik heb er zelf de ballen verstand van dus kan op dit gebied verder helaas geen raad geven.Het enigste wat in me opkomt is relaxt meid,je doet je best en je hebt twee super lieve honden, herplaatsen moet je niet doen je zou je levenlang spijt houden.Misschien wat meer de nadruk leggen op genieten ipv trainen,beetje loslaten bedoel ik meer.Heb vroeger altijd paard gereden en ik kon ook niet meer genieten van alle trainigsmethodes/regels enz.enz,totdat ik met alles stopte en alleen nog maar op een sukkeldrafje door het bos ging rijden als recreatieruiter en alle regeltjes liet varen en zo kreeg ik het plezier weer terug.Soms moet je de knop even om zetten.Succes in ieder geval met alles maar je bent zo'n toegewijde hondenmoeder dat komt vast goed!

Op werkdagen gaan beide honden naar een oppas toch? 

Is het dan geen optie om bijvoorbeeld de reu naar de oppas te laten gaan en de teef met een uitlaatservice of zo mee te laten gaan? Dan heeft zij op je werkdagen de wandelingen met andere honden en hoef je dat niet meer zelf te doen. 

Kan jij je in je vrije tijd mooi gaan wandelen in aanlijngebieden. 

Ik ben het met Soraya eens!

Het helpt voor beide partijen niet om de situaties uit de weg te gaan, want daar leren jullie beide niet van.
Beter is om jezelf meer vertrouwen te geven door 'm een muilkorf om te doen. Zo heb jij meer rust waardoor je wandelingen ook minder stressvol zijn en uiteindelijk ook je hond meer positieve ervaringen op zal doen. En echt schijt hebben aan de mensen die er een oordeel over hebben, jij neemt je verantwoording! En dat is al veel meer dan de meeste doen die ik in een losloopgebied tegenkom!

Dankjewel Onze Sjoe's

Marlien,ik zie nu dat petnanny iets verder weg zit en er zijn er nog meer...die meer in de buurt zitten bij jou en ook die betere opleiding hebben gevolgd.Neem hier ook een kijkje:

http://www.hs-lupo.nl/

http://www.dierenoppasamersfoort.nl/ (zij doet nu volgens mij voornamelijk oppaswerk,maar heeft wel die opleiding in de pocket en is ook te volgen op FB, neemt veel bijscholing, dus misschien gewoon even informeren of ze ook nog als GT werkt)