Herders

De duitse herder hoort overigens qua karakter geen zenuwkip te zijn.

Ik nam haar altijd overal naar mee toe, en nooit was ze schrikkerig, of niet te vertrouwen naar mensen toe.

Ik liep eens in Praag, in de drukte, toen ineens voor ons iemand plotseling bukte om zijn veters te strikken. Ik kon dat niet meer ontwijken en we liepen er dus vlak langs. En wat doet mijn hond, die geeft even een lebber over het gezicht van die man.

Ik zat maar gelijk eerlijk beginnen, Ik mocht een eigen hondje kopen, zelf betalen + mee uit huis etc. en ik wilde alles BEHALVE een herder. Ik kreeg nooit hoogte van herders, waren niet erg sociaal naar andere, beetje eenkennig enzo. Totdat ik ook foto zag van het pupje dat van mij werd. Ik keek naar de karaktertjes, en ben meteen gaan kijken. nou, ik was verkocht, en ben het nogsteeds. Ik denk dat ik nooit meer een ander ras ga nemen dan een herder. De meeste zijn inderdaad nogal eenkennig naar vreemde toe, terughoudend. die van mij ook. Maar de LIEFSTE hond voor het baasje zelf. Wat ik er het leukste aan vind is, dat ze naar de hele familie ontzettend aanhankelijk is, maar mij écht als baas ziet. ze luistert een stuk slechter naar de rest van het gezin en familie, en ziet mij echt al leider wat ik persoonlijk geweldig vind. Verder zijn ze waaks wanneer nodig, als ze iets niet vertrouwen laten ze dit duidelijk merken. Ze zijn erg werklustig,  super slim en erg leergierig. al 3 cursussen behaald en nu bezig met de G&G cursus, van de zomer gaan we aan de slag met Agility. Erg sociaal naar andere honden als ze deze goed kent, nog nooit een hondje iets aangedaan maar in het begin wel erg oplettend, blaft wel veel tijdens het spelen en is een echte drijver, vader is een echte schapendrijvers hond, hierdoor vind ze het vaak vervelend als er honden ver weg van de 'groep' rennen en drijft ze dan terug dmv blaffen, soms happen in de kont, maar doet ze geen pijn. Kan verder echt prima spelen met andere honden. Ik ben gewoon helemaal verliefd op mijn herder en ze is echt mijn maatje. De mechelse herder is niet echt iets voor mij, ik vind ze net iets te zenuwachtig overkomen. Veel mensen denken dat de mijne een mechelaar is omdat ze de looks heeft, maar er zit niet 1 % van een Mechelse herder is. Vader 100% Hollandse herder. Moeder Australische X Duitste herder ( met etv een ander buitenlands ras)   De mijne is dus misschien niet helemaal 100% herder, maar ik wil nooit meer zonder. 

Ik typ morgen mijn verhaal op de pc over mijn twee herders allebei zitten ze anders in elkaar.

Ik heb een Zwitserse Herder, niet meteen het ras waar jij dus meer over wilt weten, maar ik wil je toch iets vertellen.

Wij hadden juist voor een herder gekozen omdat ze bekend staan als terughoudend naar vreemden etc. Nu hebben wij juist één getroffen die echt alles en iedereen leuk vindt. Het liefst wordt hij door iedereen die we tegenkomen even aangehaald. Ook wil hij graag met elke hond spelen en dat doet hij dan ook daadwerkelijk heel lief. De mensen die we tegenkomen tijdens de wandelingen zijn over het algemeen gek op hem. We horen vaak dat hij heel anders is dan dat de mensen hadden verwacht. Zelfs bij de dierenarts stonden ze laatst versteld door zijn open karakter. Wij vonden het aan het begin nog wel lastig dat we juist zo'n sociale hond hadden getroffen, maar het betekent voor ons ook wel heel ontspannen wandelen.

Nu moet ik wel zeggen dat hij zelf niet zo dol is op andere herders, maar dat komt door eerdere ervaringen. 

Dus echt, ze zijn er wel die sociale beestjes... 

Hoi,

Ik heb een mechelse herder reu van bijna 1,5 jaar oud. Hij is ontzettend knuffelig naar ons toe en naar de katten in huis. Andere mensen moet hij een paar minuutjes aan wennen, dan komt hij vanzelf naar je toe en wil hij vervolgens niets liever dan geaaid worden. Maar vreemde mensen die op hem af stappen en hem meteen willen aaien vind hij niks, dan doet hij echt een stapje naar achteren. Met kinderen gaat het eigenlijk altijd goed, ook kinderen die hij nog niet eerder heeft gezien mogen rustig aan hem zitten.

Met andere honden hebben wij nog nooit een probleem gehad. We laten hem minstens 1 keer per dag loslopen in een park en hij speelt altijd leuk met andere honden, maar nog liever speelt hij met ons. Niet zo leuke honden die luid blaffend op hem af komen rennen gaat hij gewoon uit de weg. Ook brengen we hem 1 of 2 keer per week naar de dagopvang waar ik de hele dag in een roedeltje verblijft en we hebben meerdere malen te horen gekregen dat Ozzy zo'n sociale hond is waar ze nooit problemen mee hebben.

Het is een mechelaar, dus hij heeft wel behoorlijk wat energie. We doen gehoorzaamheid, behendigheid en praktijkspeuren met hem. Ook maken we vaak lange wandelingen en gaat hij 2 keer per week mee hardlopen. Maar als we een rustig dagje hebben, en enkel 3 keer per dag een half uurtje uit gaan is hij binnen ook gewoon rustig.

Je wel erg duidelijk zijn, een grens is een grens en wat nu nee is, is morgen ook nee. Maar goed, dat geldt denk ik voor alle honden

Ik ben dus erg blij met mijn hondje

Hier een kruising Duitse Herder. 

Van wat ik weet dat het zijn DH-kant is... Ja, hele trouwe en leergierige hond. Werkt graag voor de baas. Terughoudend naar vreemden en erg beschermend over zijn eigendommen (huis, tuin, auto, baasje). 

Van wat ik van de meeste Herder-eigenaren hoor, is dat hun hond nogal onzeker/nerveus kan zijn. 

Oh, en Odi is een enorme pieperd. Als hij zichzelf zielig vindt.... Ooooh dan hoor je een heel jankconcert ;)

Hallo,

Sinds 10 maanden hebben wij een groenendaeler. Echt een zalige hond. Ze is supersociaal naar andere honden toe. Zelfs honden die bang zijn voor grote zwarte honden, zijn voor haar niet meer bang. Honden die oud zijn en niet meer willen spelen, spelen toch met onze groenendaeler. Zelfs zo dat de baasjes van de oude hondjes verbaasd zijn.

Bij mensen kijkt ze de kat uit de boom. Ze zal niet uit zichzelf naar mensen toegaan. Hier thuis zal ze eerst even blaffen naar de persoon, maar ook niet bij iedereen. Maar als ze weet van ons dat het ok is, dan is er geen enkel probleem. Dan is het kroelen met de mensen hihi

Het is maar net hoe je met je herder omgaat. Vele herdereigenaren voelen zich maar wat stoer met hun herder, en voeden hem zeer streng op.
Dan krijg je een herder die niet zo sociaal is, pieperig en zenuwachtig word.
Wat ik bij mijn herder ervaar is, is dat hij heel gevoelig is op jou lichaamstaal en je stemtoon.
Mijn hond vind het prettiger als ik ontspannen naar hem toe ben, en een rustige stemtoon gebruik.
Ik heb hem op een positieve manier opgevoed, met alles in contact gebracht in zijn puppentijd, en dat heeft zijn vruchten afgeworpen.
Hij is sociaal naar mens en dier, super lief voor honden,en voorzichtig met kleine honden.
Mijn herder gebruikt veel lichaamstaal,veel kalmerings signalen.
Hij communiceerd er veel mee. Bulldoggen vind hij vaak lastig te begrijpen en die ontwijkt hij dan liever.
Hij houdt ook niet van honden die erg opdringerig zijn.
Mijn hond is niet echt een speelhond, hij snuffelt even aan een hond en hij gaat weer verder.
Ook is hij meer naar mij toe gericht, het is een hond die graag samen werkt.
Het enige nadeel van een herder is, is dat er veel mensen een vooroordeel over herders hebben.
Je zal vaak te horen krijgen dat iemand wel is gebeten is door een herder, of dat alle herders vals zouden zijn, en dat het grote honden zijn.
Hoe lief je hond ook is.
Mijn hond is in huis erg rustig, kan zijn rust goed vinden. Het is wel een waakse hond, maar dat wisten wij van te voren toen we aan een herder begonnen. Als je niet van waaksigheid houd, moet je geen herder nemen.
Als je nog meer vragen heb, vraag het me maar!

Hier 5 mechelaars, alle heel verschillend maar ook overeenkomsten.

Voor ons geweldige honden alle 5.

Blitz de oudste is heel sociaal naar andere mensen, met andere honden kan het verschillen. Op zich kan zij met andere honden maar zijn ze druk wijst zij hun op hun plaats wat eerlijk en fair maar niet zachtzinnig.

Sky wil niets van andere mensen weten en ook niets van andere honden. Hij negeert andere honden en zolang ze niet in zijn 'persoonlijke' zone komen gaat het prima. Voordeel is dat hij altijd iets meedraagt in zijn bek. Echt een 1 mans hond

Sjefke is wat onzeker zowel naar andere mensen als honden. Het is niet zo dat hij er niets van wil weten maar liever niet. Sjefke is van mijn zoon, is deze weg dan is hij aanhankelijk naar mij toe, maar is mijn zoon er dan besta ik niet meer. Hij is echt de schaduw van mijn zoon.

Daan is echt een 1 manshond. Is in grote lijnen hetzelfde als Sky. Komen honden niet in zijn buurt (ofwel persoonlijke zone) is het prima. Met vreemde mensen terughoudend, dus het kost even tijd wil de ander zijn vertrouwen winnen. Een drukke maar hele leuke clown. 

Nina is heel lief en zeer aanhankelijk met name naar mij toe. Andere mensen moet ze niet echt iets van hebben, andere honden al helemaal niet. Dat kan even goed gaan, maar bevalt het haar niet dan wil ze dat laten weten ook. geen bijtrem.

Mijn overleden echel Bentley was vrij sociaal tegen mens en andere honden. Vreemde mensen was ze wel terughoudend maar daar was ze vrij snel doorheen. 

Met bijvoorbeeld sociale wandelingen zou ik met geen van mijn mechelaars aan deelnemen. Simpelweg om te voorkomen dat er maar iets zou gebeuren. 

ik ken wel mechelaars die zeker met andere honden sociaal zijn. Zeker naar hun eigen ras. Maar zoals Maart al schrijft het spelen is niet bepaald zachtzinnig te noemen.

Misschien denk ik dit maar maar ik heb al een aantal keren ervaren dat de kruising mechelaar/Hollander net wat socialer kunnen zijn.

Dan nog mijn pas overleden Wolf een oud duitse herder, dat was en is een fantastische hond. Heel sociaal naar mensen. Maar kwam daar een man en dat deed hij echt alleen bij mannen die alleen hij in de bossen (tijdens wandelingen) zag aankomen week hij niet van mijn zijde. Kleine honden moest hij weinig van hebben terwijl hij met mijn Bikkel toch ook een klein hondje geweldig overweg kon.

 Dit inderdaad! Hoe vaak mensen mij wel niet 'gewaarschuwd' hebben toen we een Mechelse pup namen! Zelf op de hondenschool waar we toen heen gingen waren ze niet erg blij om ons te zien (we trainen nu uiteraard ergens anders ).

Mijn beide honden lopen ook met een boogje om herders heen als het kan.

Niet eens omdat ze echt vervelende ervaringen hebben gehad.

Maar beiden hebben in het begin wel gespeeld met herders.

Alleen het gaat zo anders dan ze zelf doen, veel harder en feller, dat ze nu wat terug deinzen, zeg maar.

Ik heb twee witte herders en in de meeste dingen zijn ze totaal tegenovergesteld.

De een laat vrolijk binnen bekend of niet, al het visite is een feestje en als de visite het toe laat zit hij binnen 5 minuten met zijn 35 kilo heerlijk op schoot.

De ander heeft het niet op vreemde en al helemaal niet op vreemde die aan hem willen zitten hem aankijken of hem de hele tijd gaan roepen, buiten aan de lijn moeten mensen ook echt niet zo maar aan hem zitten, los ontwijkt hij vreemde, tenzij de vreemde iets heeft dan waarvan hij denkt die mag ik wel, (zijn vaak de echte hondenmensen), dan komt hij wel even een likje geven.

Met andere honden altijd 100% opletten, de oudste wil met iedereen spelen en past zijn spel aan, aan zijn speelmaatje, hij is ook vrij onderdanig. De ander moet de hond mogen en de hond moet niet zo maar in zijn ruimte komen. 

Ze hebben wel allebei de neiging om honden "op te jagen" (niet heel vaak maar het gebeurt wel), gelukkig zie ik dat zelf al heel snel aan de houding (ze staan stil, verlagen en staren) en blik van mijn honden dat ze snode plannen aan het maken zijn en dan roep ik zij alvast terug als ze dan bij mij zijn laat ik ze wat gehoorzaamheids oefeningen doen en dan zijn zij het weer vergeten.

Weet wel dat veel herders hier een handje van hebben, als 1 of 2 honden wegrennen gaan ze er achteraan, ze bijten niet, maar voor andere honden is op zijn zachts gezegd het niet leuk.

Toch zou ik geen ander ras willen, zij zijn lief, geduldig, gehoorzaam, overal voor in, ik zeil met de honden, fiets, step, skeeler, zwem en wandel.

Als je een hond wil waar je lekker actief mee bezig kan gaan, dan zijn herders echt geweldig, als je zij vanaf jongs af aan echt socialiseerd met alle andere hondenrassen gaat het spelen ook wel goed. Mijn honden spelen vaak met de Kooiker van mijn nicht en de franse bulldog van mijn buren.

Verder zou ik goed kijken, de Oud Duitse en de Witte zijn wat milder dan de Duitse en Mechelse herder, ga is met alle herder rassen die je interesseren met een wandeling mee, dan kan je goed zien hoe ze zijn en vraag de honden die je aanspreken naar de lijnen. 

Als je geinteresseerd ben in Witte Herders, kan je me een berichtje sturen dan laat ik je weten wanneer er een Witte Herder wandeling bij jou in de buurt is :)

Mijn herder meiske is ontzettend sociaal met kinderen, volwassenen, reu'en, teven in alle maten. Het is wel zo dat herders inderdaad een andere manier van spelen hebben dan andere rassen. Daardoor laat ik haar nooit spelen met kleine honden, daar is ze gewoon te lomp voor. Ze heeft 2 x week een playdate met een 3 maanden jongere Duitse herder reu in een losloop gebied, die 2 zijn aan elkaar gewaagd en kunnen heerlijk ravotten en spelen.

Ze kan wel eens snauwen naar een andere hond als ze bv een stok heeft maar zal nooit bijten. Daar is ze veel te zachtaardig voor.

Mijn herder komt uit twee werklijnen en dat was best pittig. Ze had tot haar tweede een eigen willetje en ons niet nodig :-).

Voor mensen en kinderen is ze super lief en heel aanhankelijk. Binnen een allemansvriend, maar buiten gaat ze niet naar anderen toe.

Met een groot aantal honden kan ze prima overweg. Maar ze heeft wel een bekende herderkwaal, ze is onzeker en viert dat bot op voornamelijk kleine honden. Dan doen we haar vast. Het grappige is dat een kleine hond dan naar haar toe kan komen en zij eigenlijk niets doet. 

Ik vind het een geweldig ras, want ik wil ook geen allemansvriend. Honden hoeven niet te spelen en ze is een blije miep :-).

Bedankt voor de reacties!

Allemandsvriendje heb ik nu, ik vind het heerlijk! Maar niet echt een vereiste, zeker niet voor een hond waar ik mee zou willen werken! Wat ik wel prettig zou vinden is een hond waar ik andere honden bij kan hebben. En die gewoon relaxt mee kan op een boswandeling zoder dat ze op elke hond vliegt. Spelen hoeft niet, maar dan wel gewoon doorlopen, niet meteen in de aanval zeg maar!

De shiloh vind ik ook enorm mooi! Alleen wel grooot:p hier staat in de rasbeschrijving dat het een medisch verbeterde versie is van de oude duitser. En dat de shiloh het gemoedelijke karakter meer heeft. Jammer dat je die nig zo weinig ziet in nederland!

Ik denk dat een Shiloh of een Zwitserse Witte Herder het beste bij jou past, als je naar de "herders" kijkt. Duitse en Mechelse zijn denk ik over het algemeen een stukje harder. Oud Duitse herder zit er een beetje tussenin. Hollandse herders durf ik niet over te zeggen, groenendaelers endergelijke ook niet, moet jij misschien een keer alle rasbeschrijvingen naast elkaar leggen.

Als je kijkt naar de rasbeschrijving van de ZWH:

Hij is erg sociaal naar mens en dier, maar terughoudendheid is in aanleg aanwezig. Dat betekent dat een intensieve socialisatie, ook op latere leeftijd nog, zeker aan te raden is. Het grote karakterverschil tussen de Witte Herder en zijn voorvader de Duitse Herder is waarschijnlijk dat de laatstgenoemde 'harder' is. De Witte Herder heeft een zachter karakter.

Alle witte herders die ik ken waren alleen weer wat nerveuzer en angstiger... Voor geluiden en onverwachte dingen ect, niet naar mensen ect. Stel ik zou een witte herder bij luna zetten gaat dat geen goede combi zijn, omdat luna ook in aanleg een afwachtende hond is die nu steeds banger raakt van vuurwerk en onweer... Verder is ze dan weer super relaxt en nooit onder de indruk.

Ligt heel erg aan de combi waar de hond uit komt en aan de socialisatie. Die van mij zijn niet bang voor vuurwerk, onweer, harde geluiden endergelijke, ook niet voor visuele prikkels. Ik heb er goed bij de ouder dieren opgelet dat zij er niet bang voor waren en opgelet waarmee ze voor 8 weken al gesocialiseerd werden en zelf heel veel aan socialisatie gedaan.

Dit moet je bij alle soorten herders trouwens doen.

Hier een enorme herder fan! Altijd al geweest en helemaal dol op de Oudduitse Herder (en Shiloh Shepherd) als het even kan, hoop ik binnen twee jaar een Oudduitse Herder pupje hier eindelijk rond te hebben lopen. Dan komt me droom echt uit.

Wat ik van herders heb ervaren is dat ze heel zacht en vriendelijk zijn, vooral naar mensen toe. Sommige waren wat gereserveerd naar andere mensen. Hun spel kan inderdaad ruw zijn met veel geluid wat soms problemen kan brengen maar ik heb dit nog nooit echt mee gemaakt dat het problemen brengt (heb een uitlaatservice waar ook Herders mee gaan) De meesten kunnen ook prima met andere honden opschieten. En zijn heel sociaal. Ik denk echt dat de omgang met en het sociale vlak echt aan de opvoeding ligt. Een herder kan heel lief worden maar ook compleet verrot worden gemaakt door de baas. Of verkeerde opvoeding door onwetendheid van de baas.

Maar herders als gemeen? echt niet!! eigenlijk zijn het geweldig lieve honden als zij de juist opvoeding krijgen :) Lief voor de baas, herders doen graag dingen voor de baas maar ook zeker lief voor andere honden en vreemden. Ja, er zijn herders die gereserveerder zijn naar vreemden. Dat ligt ook een beetje aan de ouders.

Zelf dus nog geen herder, puur mijn ervaring met het mee maken van herders in me werk ect.

" Hier een enorme herder fan! Altijd al geweest en helemaal dol op de Oudduitse Herder (en Shiloh Shepherd) als het even kan, hoop ik binnen twee jaar een Oudduitse Herder pupje hier eindelijk rond te hebben lopen. Dan komt me droom echt uit.
 
 
Wat ik van herders heb ervaren is dat ze heel zacht en vriendelijk zijn, vooral naar mensen toe. Sommige waren wat gereserveerd naar andere mensen. Hun spel kan inderdaad ruw zijn met veel geluid wat soms problemen kan brengen maar ik heb dit nog nooit echt mee gemaakt dat het problemen brengt (heb een uitlaatservice waar ook Herders mee gaan) De meesten kunnen ook prima met andere honden opschieten. En zijn heel sociaal. Ik denk echt dat de omgang met en het sociale vlak echt aan de opvoeding ligt. Een herder kan heel lief worden maar ook compleet verrot worden gemaakt door de baas. Of verkeerde opvoeding door onwetendheid van de baas.
 
Maar herders als gemeen? echt niet!! eigenlijk zijn het geweldig lieve honden als zij de juist opvoeding krijgen Lief voor de baas, herders doen graag dingen voor de baas maar ook zeker lief voor andere honden en vreemden. Ja, er zijn herders die gereserveerder zijn naar vreemden. Dat ligt ook een beetje aan de ouders.
 
 
Zelf dus nog geen herder, puur mijn ervaring met het mee maken van herders in me werk ect. "

Suzanne, Doodle Senna & De Poezels

 Ik denk toch echt dat je het sociale niet alleen onder opvoeding mag schuiven. Hayzel komt uit Spanje en is dus betreft honden super gesocialiseerd. Toch is het geen honden hond. Ze zal geen gaten maken ofzo, maar zomaar leuk met iedere hond spelen.....nee. Met haar eigen roedelgenoot kan ze dan wel weer heel leuk spelen.

Het pupje wat ik een tijdje had (duitser) was ook enorm bijterig. Veel meer als luna. Viel ook op dat luna als pup de halve dag sliep in een of andere onmogelijke houding. Daar kon je een bom naast laten ontploffen. Terwijl de herder pup in de bench moest om 10 minuten te slapen, anders was ze de hele dag bezig. En als je sliep dan kon je geen enkele beweging maken of ze was weer vol in actie!

Trouwens die pup zie ik zo even ze is met mijn vriend en haar trainer mee geweest naar een lawine cursus in oostenrijk. Komen ze vanavond van terug. Dus hoop dat voordat haar trainer door wilt rijden ik haar even kan knuffelen, en nog velangrijker met luna in de tuin kan gooien! Ik heb haar nog een aantal keer gezien, luna niet meer sinds ze daar woont. Benieuwd hoe die twee op elkaar reageren, luna was echt haar mama toen ze hier woonde!

Een grote witte golden met een kleine zwarte schaduw:p en dan mijn allemansvriendje die alle andere honden op hun plek zetten als ze te ruw met de pup om gingen.. Haha

Wij hebben er zelf nooit eentje gehad, maar toen ik opgroeide hadden de buren er eentje en daar heb ik best een positieve ervaring van. Hij blafte wel over het muurtje heen, maar kon daar als hij wou zo over springen, maar heeft het nooit gedaan. We hadden er geen schrik van en gingen zelf als hij in de tuin zat over het muurtje inze bal halen, ondanks zijn geblaf bleef hij braaf op afstand. Ook langs de achterkant van de tuin kon hij gemakkelijk weg maar dat deed hij niet. Ze hebben hem samen opgevoed en gingen beide naar de hondenschool, maar had eigenlijk maar 1 baas, hij is ook niet lang na zijn baasje gestorven, sinds hij gestorven was was hij een andere hond (hij begon toen ook al wel oud te worden).
Hoe hij met andere honden omging weet ik eigenlijk niet, wij hebben onze beagle pas gekregen toen de buurhond al gestorven was.

Ik weet niet waar je woont maar laat het maar weten als je een keer samen wilt wandelen.
Er zijn ook regelmatig "Shiloh-wandelingen" Dan krijg je nog een beter beeld van het ras denk ik omdat je er dan veel bij elkaar ziet.

Raksha is onze eerste herder en ik was vanaf het moment dat ik ze "in het echt zag" zag gelijk verliefd op het ras.
We hebben altijd labradors gehad en het was in het begin best even wennen maar ik vind het nu heerlijk dat ze geen allemansvriend is. Ze houdt ons in de gaten tijdens het wandelen en al is ze nog zo druk aan het spelen met andere honden, zodra we doorlopen komt ze er gelijk achteraan zonder dat we haar hoeven roepen. 

Als je meer over het ras wilt weten mag je altijd een pb'tje sturen hoor :-)

 dat spreekt mij ook wel aan, doe mij er ook zo een! Haha

Dat is inderdaad heerlijk aan herders. Ik heb Kahlúa bijna altijd los, ze zou nooit ver gaan. Ze houden je werkelijk overal en altijd in de gaten :) 

Nou daar is laika toch anders in,als er andere honden zijn dan ben ik opeens niet meer belangrijk. Als er geen honden zijn gaat ze ook nooit ver weg.

Hayzel doet dat ook super, 1 keer fluiten op de hondenfluit en ze staat naast me. Ook loopt ze netjes mee en houdt me in de gaten.

Maar Finn is echt anders, laatst kon ik hem dus gaan ophalen omdat hij leuk met een groep andere honden meewandelde