Training: Afleren opspringen

honden encyclopedie > Training: Afleren opspringen

door Ilja & ***Sterre**

Training: Afleren opspringen

Opspringen tegen mensen is normaal honds gedrag, met een aangeboren en een aangeleerde factor. De aangeboren factor is de natuurlijke neiging om te begroeten door neus- en bekcontact. Jonge pups likken naar en zelfs ín de bek van hun moeder en andere volwassen honden. Met dit gedrag tonen ze vriendschappelijke onderdanigheid èn bedelen ze om voer. De moederhond geeft (soms) als reactie op het naar de bek likken voorverteerd voer op voor haar jongen. De drang om (met bek en tong) contact te willen maken met uw gezicht (of het gezicht van iemand anders) heeft dus een natuurlijke achtergrond.

De aangeleerde factor betreft het feit dat honden vaak ervaren dat opspringen belonend werkt. Het resultaat van opspringen is namelijk meestal - zeker wanneer een pup dit doet - aandacht en liefkozingen. Jong geleerd is oud gedaan!

Als u de hond het opspringen wilt afleren, zult u de hond moeten laten ervaren dat opspringen geen succes heeft. Dus als hij opspringt om aandacht te krijgen, krijgt hij juist geen aandacht! Geen aandacht betekent ook de hond niet van u afduwen. Wanneer u dat doet ‘gunt’ u de hond stevig lichamelijk contact met u. En dat is precies wat hij wil.

Het afleren van probleemgedrag door de hond consequent geen succes te laten hebben wanneer hij het betreffende gedrag vertoont heet uitdoven. Wanneer u deze techniek wilt toepassen om uw hond bijvoorbeeld opspringen af te leren, dan is het goed om te weten dat bij uitdoving in eerste instantie het probleem zal verergeren! Bij mensen werkt dit ook zo. Stelt u zich voor dat u op de tiende verdieping van een flatgebouw woont. Het flatgebouw heeft een lift. Als reactie op uw gedrag “op het knopje LIFT drukken”, gaat altijd het lampje branden en na enige tijd komt de lift. Wanneer nu de lift kapot is, dus uw gedrag “op het knopje LIFT drukken” heeft ineens geen effect meer, dan zult u waarschijnlijk de neiging hebben om nog vele malen en telkens harder op het knopje te drukken! De kans is groot dat u op de knop gaat slaan...

Pas wanneer blijkt (na dagen- of zelfs wekenlang blijven proberen) dat vanaf dat eerste moment de lift nooit meer komt wanneer u op het knopje drukt, dan zult u het uiteindelijk opgeven.

Er is nog een effect van de uitdovingsmethode waarmee u rekening moet houden. Dat is dat wanneer u niet volledig consequent handelt, u dan waarschijnlijk het probleem verergert in plaats van dat u het wegtraint. Immers: wanneer het opspringen van de hond soms wel en soms niet met aandacht wordt beloond, dan past u intervalbeloning toe. Intervalbeloning (dat wil zeggen dat de hond van te voren niet weet of hij die keer wel of niet beloond zal worden en in welke mate), werkt motiverend. De hond zal iedere keer uitproberen of zijn opspringen nu wel het gewenste succes heeft.

De uitdovingsmethode werkt op zijn best wanneer u niet alleen het probleemgevende gedrag niet langer succesvol laat zijn, maar daarnaast en gelijktijdig alternatief gedrag intraint. Als voorbeeld weer de niet meer werkende liftknop: als u er achter zou komen dat het drukken op de liftknop niet meer werkt, maar dat de lift wél komt wanneer u aan de portier vraagt om de lift voor u op te halen, dan zou u het gedrag “drukken op liftknop” heel snel afleren. Dus als u door middel van uitdoving uw hond wilt afleren om op te springen, dan werkt dat beter en sneller wanneer u hem gelijktijdig een succesvol alternatief aanbiedt. Leer de hond bijvoorbeeld dat hij wél volop aandacht krijgt zodra hij ZIT.

Een goed werkzame "therapie" om opspringen af te leren is dus:

   1. Sta stokstijf stil en negeer de hond zodra hij opspringt. Geef in de aanleerfase wel (één maal) het commando ZIT. Vanzelfsprekend moet uw hond het opvolgen van het commando ZIT voor deze oefening al wel goed beheersen.
   2. Leer de hond dat u hem volop (positieve) aandacht geeft zodra hij gaat zitten in die situaties waarin hij gewend was om tegen u op te springen (bijvoorbeeld wanneer u thuiskomt na te zijn weggeweest).
   3. Werk toe naar de gewoonte van uw hond dat hij automatisch (dus zonder dat u daartoe een commando geeft) gaat zitten wanneer hij u wil begroeten. In de aanleerfase geeft u altijd direct (één maal) het commando ZIT zodra de hond opspringt en u dus stokstijf stilstaat. Zodra de hond telkens vlot op uw commando reageert, gaat u proberen of de hond uit zichzelf gaat zitten wanneer u stokstijf stil gaat staan zónder dat u een commando geeft. In de laatste fase moet de hond (bij u) gaan zitten als automatische reactie op uw thuiskomst en zijn wens om door u begroet te worden.
   4. Het afleren van het opspringen tegen andere mensen dan u en uw eventuele huisgenoten werkt op precies dezelfde wijze. Vraag aan iemand tegen wie de hond normaal gesproken opspringt om u te helpen de hond op deze wijze te trainen. Het maakt niet uit of u of “de bezoeker” in de beginfase het commando ZIT geeft. De hond wordt door u beiden beloond zodra hij daadwerkelijk zit.

Gaat de hond over uw schoot heenhangen als u in een stoel zit, dan staat u op. Zonder de hond daarbij aan te kijken of aan te raken, houd de armen over elkaar. De hond glijd vanzelf van uw schoot. Ga dan weer zitten. Herhaal als de hond opniuw over uw schoot komt hangen. Het gedrag zal uitblussen...