De alfawolf is achterhaald

honden encyclopedie > De alfawolf is achterhaald

door Dobry

De alfawolf is achterhaald

De alfawolf is achterhaald

De term alfa met betrekking tot wolven (en van daaruit ook hardnekkig van toepassing verklaard op honden) bestaat al een hele tijd. Maar waar komt hij eigenlijk vandaan?
Eind jaren ’60 schreef L. David Mech zijn boek ‘The Wolf: Ecology and Behavior of an Endangered Species’, waarin hij zich onder meer baseerde op een van de – tot dan toe – belangrijkste studies naar het gedrag van wolven in gevangenschap door Rudolph Schenkel, en de term ‘alfawolf’ daaruit overnam. De meeste boeken over wolven die daarna geschreven werden, waren voor een groot deel gebaseerd op de informatie uit dit standaardwerk van Mech, en zo is de term gemeengoed geworden.
In de loop van de tijd, toen er steeds meer onderzoek naar gedrag van wolven in de vrije natuur gedaan werd, bleek hoe verkeerd de aanname van vroegere onderzoekers geweest was: deze gingen ervan uit dat een wolvenroedel werd gevormd door een aantal willekeurige individuen, die tegen de winter samenkwamen om beter op grote prooidieren te kunnen jagen. Vanuit die gedachte werden voor onderzoek naar het sociaal gedrag van wolven dieren uit verschillende dierentuinen geplukt en in een nieuwe groep bij elkaar gezet.
Wordt nu zo’n willekeurige groep kunstmatig samengesteld, dan krijg je – ongeacht om welke diersoort het gaat (hmm… Big Brother…?) – onveranderlijk een strijd om de macht en uiteindelijk een soort hiërarchie, die vaak met enige moeite in stand gehouden moet worden. Voilá de alfawolf en de onverbiddelijke rangorde.
Inmiddels zien wetenschappers een wolvenroedel al lang niet meer als een groep dieren met één absolute leider – of leidend paar – die zijn weg naar de top gevochten heeft, maar hebben ze geconstateerd dat de meeste wolvenroedels niets anders zijn dan familiegroepen die op precies dezelfde manier worden gevormd als menselijke families: een ouderpaar met nakomelingen die, wanneer ze volwassen zijn, de familie verlaten, wat rondzwerven tot ze een partner vinden en een territorium dat nog niet bezet is en met genoeg prooi, om daar hun eigen familie te stichten. Het ouderpaar heeft ten opzichte van hun jongen een vanzelfsprekende, natuurlijke leidende rol – met ‘leiden’ in de betekenis van ‘gidsen’, en niet ‘overheersen’.
Al in 1999 publiceerde Mech zijn artikel Alpha Status, Dominance, and Division of Labor in Wolf Packs, waarin hij officieel de verkeerde informatie in de wetenschappelijke literatuur corrigeerde, en in 2000 ging hij hier verder op in met een tweede artikel, Leadership in Wolf, Canis lupus, Packs. Er wordt gezegd dat het in het algemeen zo’n 20 jaar duurt vóór nieuwe wetenschappelijke inzichten volledig geaccepteerd zijn. Persoonlijk hoop ik toch echt dat het geen 10 jaar meer duurt voordat de – bekende en minder bekende – dominantietheorie-aanhangers eens ophouden met het opleggen van de ‘alfa’rol aan mensen met een hond.
Lees er meer over in het artikel What Happened to the Term Alpha Wolf? van L. David Mech in het winternummer 2008 van International Wolf Magazine.