Aandachtstraining.

honden encyclopedie > Aandachtstraining.

door Joke > Jimmy,Sjenna ,Floortje .

Aandachtstraining.

Als een kind in de klas niet oplet, zal het daar weinig leren. Om iets op te kunnen nemen van de les, zal het aandacht moeten hebben voor degene die voor de klas staat. En dat blijft zo, tot het einde van zijn schooltijd!
Precies hetzelfde geldt voor uw hond. Zonder aandacht voor u zal de hond niets van u leren. Zonder aandacht voor u zal zelfs een zeer gevorderde hond oefeningen niet uitvoeren, want hij heeft uw commando niet of maar half gehoord. Aandacht voor de baas is de basis van alle gehoorzaamheidsoefeningen. Daar komt bij dat als de hond geen aandacht voor ù heeft, zijn aandacht meestal wèl ergens anders is. Van dat anders kan hij weer iets leren - en zelden iets dat u zou willen!

AanlerenOm de hond te leren aandacht voor u te hebben, moet u uzelf heel leuk maken voor uw hond. U maakt leuke geluidjes, doet een beetje gek, en zodra de hond naar u kijkt, beloont u hem uitbundig met een koekje of een spelletje. Hou die aandacht vast en beloon hem weer uitbundig voor het volhouden.
Als dit goed gaat, zegt u op vrolijke toon de naam van de hond, maakt u het gekke geluidje, en beloont u de aandacht van de hond. Op die manier wordt de naam van de hond voor hem een teken: nu moet ik opletten! (De naam van de hond dus geen commando om te komen, waarvoor hij wel vaak gebruikt wordt>
Tijdens het spelen met de hond (trekspelletjes zijn hiervoor uitstekend) breekt u plotseling het spelletje af en vraagt u zijn aandacht, weer met leuke geluidjes of met het speeltje (let op dat de hond het speeltje dan niet te pakken krijgt). Zodra u zijn aandacht heeft zonder dat hij probeert het speeltje te pakken, speelt u weer verder. Herhaal dit een aantal keer tijdens het spelen. Dit kunt u ook heel goed combineren met andere oefeningen, zoals zit, af, of volgen.
Bouw langzaam de tijd uit dat uw hond u zijn aandacht geeft door de beloning steeds iets uit te stellen. Hou hierbij rekening met de hoeveelheid afleiding om u heen. Als er veel afleiding is, gaat u terug naar een veel kortere tijd voordat u beloont. Langzaam vraagt u bij die afleiding weer steeds langere perioden de aandacht van de hond.
Het is een aanrader om aan het begin van iedere les zo de aandacht van de hond even 'op te peppen'. Begin met hele korte stukjes aandacht, en breid dat binnen vijf of tien minuten uit tot de normale aandachtsduur van de hond. Zo helpt u de hond herinneren wat een geweldig persoon u wel niet bent, zodat als die andere leuke dingen op het trainingsveld heel wat minder verleidelijk zullen zijn! Maar net als met alle andere oefeningen is het, naast het belonen voor het gewenste gedrag, zeer belangrijk dat u voorkòmt dat de hond wordt beloond voor zijn fouten. Tijdens de les zult u er dus voor moeten zorgen dat hij het buurhondje niet weet te bereiken, dat hij dat koekje dat op de grond ligt niet weet te verorberen, enz. Tijdens uw training moeten alle leuke dingen namelijk van ù komen.
Om dit te bereiken, zult u uw hond voortdurend, iedere seconde dat u met hem aan het trainen bent, in de gaten moeten houden. Zo kunt u direct zien wanneer hij zijn aandacht verliest. Als u uw hond goed observeert, leert u u ook al gauw zijn lichaamstaal peilen. Daardoor leert u al snel voorspellen wat uw hond gaat doen.

Fouten negeren, beloning ervan voorkomenAls de hond naar het buurhondje trekt, probeer hem dan niet terug te trekken om zo zijn aandacht te vangen. Dit werkt averechts: een door de baas strakgetrokken lijn vertelt de hond "ik sta in contact met de baas, dat voel ik. Hij let nu op mij, dus hoef ik niet op hem te letten. Bovendien ben ik nu sterk: als ik in de problemen kom, komt de baas me wel helpen". Dit is een van de redenen dat uw instructeur geregeld cursisten erop wijst dat hun lijn slap moet hangen. Een strakke lijn werkt averechts op de aandacht van de hond.
Als het buurhondje zo dichtbij is dat uw hond succes dreigt te krijgen met zijn getrek, gaat u verder weg staan. Geef de hond dan de hele lijn, laat hem maar rustig hangen en trekken, maar blijf wel als een paal staan. Trek de lijn niet naar u toe, maar wacht rustig af. Zodra de spanning van lijn afgaat, lokt u de hond weer met zijn naam, het leuke geluidje of hoge stemmetje dat u gebruikt om zijn aandacht te vangen en beloont u hem zodra hij u weer zijn volledige aandacht geeft. Hou zijn aandacht vast, voorkom dat deze weer afdwaalt door hem er geregeld voor te belonen. Op het moment dat zijn aandacht af dreigt te dwalen, maakt u direct weer een geluidje om die aandacht terug te vangen.
Als de hond alweer in de lijn hangt, bent u te laat met uw aandacht vragen. Dan zult u uw 'paal-strategie' moeten herhalen.
Door het op deze manier aan te pakken, geeft u de hond de kans om zelf te uit te vinden dat die andere hond er misschien wel héél leuk uitziet, maar dat hij er toch niet bij kan. De baas biedt een veel grotere kans op beloning! Die kan hij dus veel beter in de gaten houden dan die onbereikbare buurman!

Overigens is het absoluut niet zo dat u uw hond nooit met een andere hond mag laten spelen! Spelen geeft uw hond juist de kans zijn sociale vaardigheden op peil te brengen en te houden, en flink wat energie te verbranden. Spelen met een andere hond kunt u zelfs af en toe als beloning gebruiken. Laat hem bijvoorbeeld zitten en wachten, en op uw commando mag hij naar die leuke speelkameraad toe - eerder niet! Zorg ook hierbij dat hij zichzelf niet beloont met verkeerd gedrag door hem eerder weg te laten spurten dan dat u een seintje gaf. Gebruik desnoods een tweede lijn. Ook kunt u proberen uw hond (eerste paar keer zonder commando, maar met vrolijke stem) op een rustig moment tijdens het spel met een andere hond naar u toe te lokken. Als het lukt, beloont u hem met een heerlijk voertje en stuurt u hem weer terug om te spelen. De hond leert hiervan dat hierkomen geen einde spel betekent, maar lekkers waarna bovendien het spel gewoon doorgaat! Dat is nog eens boter bij de vis!

Het gaat erom dat u tijdens de les en thuis bij het trainen, momenten dat u zijn aandacht nodig hebt, het spelen met andere honden voorkomt. Een hond kan goed leren dat er een tijd van spelen met honden en een tijd van spelen met de baas (= trainen) is.
Tijdens het volgen is de aandacht van de hond vaak nog moeilijker vast te houden dan bij statische oefeningen als zit of af. In de groep is de voorgangerof de achteropkomende hond natuurlijk erg verleidelijk. Maar zelfs bij alleen volgen gaat het geregeld mis. Ook hierbij is het weer heel belangrijk te voorkomen dat de hond succes heeft met zijn getrek naar voren of naar achteren (zie ook het artikel Trekken aan de lijn).
Voordat u gaat volgen, moet u natuurlijk de aandacht van de hond al hebben. Als u begint te lopen met uw hond terwijl hij naar iets anders kijkt, krijgt u die aandacht niet meer terug.
Zodra u tijdens het volgen zijn aandacht dreigt te verliezen (de hond kijkt even weg), zegt u op vrolijke toon de naam van de hond of maakt u een gek geluidje, wat bij uw hond ook maar werkt als aandachtstrekker. Als de hond zijn aandacht weer naar u toewendt: belonen!
Als hij echter toch versnelt om ergens heen te proberen te schieten, moet u dat direct afbreken: u staat stil of loopt achteruit (in een groep stapt u even uit de groep, bijvoorbeeld naar het midden van het veld) terwijl u de hond weer naar u toe lokt met uw stem en een koekje. Zodra u zijn aandacht weer hebt en hij weer links naast u loopt in de volgpositie, laat u hem weer volgen.
Beloon uw hond tijdens het volgen geregeld op momenten dat hij volledig zijn aandacht bij u heeft. Trap niet in de valkuil om alleen te belonen als hij net afgeleid was. Anders leert hij dat afleiding + terugkomen een beloning oplevert.
Het gaat bij uw reacties op wat de hond doet echt om fracties van seconden. Zodra de hond zijn aandacht dreigt te verliezen, zodra hij begint te versnellen, moet u meteen reageren! Als hij al aan het einde van de lijn is voordat u reageert, bent u veel te laat. Daarom moet u zo goed op uw hond letten tijdens de training.
Natuurlijk is ook hierbij de beloning heel belangrijk. Beloon (zeker bij een beginnende hond) de eerste halve meter netjes met aandacht volgen direct! Later kunt u de afstand wel uitbouwen, eerst moet u een beginnetje hebben! Als u direct in het begin de hond pas na tien meter netjes volgen wilt belonen, is de kans op beloning voor de hond veel te klein, raakt hij ontmoedigd en gaat hij zijn heil elders zoeken.

OogcontactOogcontact is de ultieme vorm van aandacht voor baas. Bij oogcontact heeft de hond volledig aandacht voor de baas zelf, niet voor het speeltje of koekje, of de hand waar dat in zit (al is dat voor de hond wel degelijk het uiteindelijke doel).
Verder is oogcontact voor onszelf heel erg duidelijk. Als de hond ons in de ogen kijkt, kan hij nergens anders naar kijken. Daardoor kan oogcontact kan een uitstekend hulpmiddel zijn bij het oplossen van allerlei problemen met honden, van agressie naar andere honden of mensen tot het najagen van joggers of fietsers. U hebt zo namelijk de mogelijkheid zijn aandacht af te leiden van het probleem.
Daarnaast vinden wij mensen oogcontact met onze honden vaak erg prettig. We hebben dan het gevoel dat we een veel inniger contact met de hond hebben en natuurlijk dat de hond echt volledig aandacht voor ons heeft. En niets is strelender dan iemands volledige aandacht hebben, nietwaar?

Wat vindt de hond ervan?Voor honden onderling is oogcontact wat beladen: honden die elkaar langer aankijken (fixeren), zijn elkaar meestal aan het aftasten of ze elkaar in de haren zullen vliegen. Honden die geen confrontatie willen, zullen het onderlinge oogcontact altijd voorkomen of afbreken door te knipperen, hun ogen of zelfs hun hele hoofd af te draaien.
Met mensen is de relatie vaak al anders. Veel honden leren uit zichzelf al snel dat oogcontact van mensen niet bedreigend is, maar zelfs een teken van aandacht en een voorbode van beloning.
Bij andere honden moet je echt moeite doen om ze het oogcontact aan te leren. Juist ook voor dit soort honden kan het heel lonend zijn te leren om oogcontact van mensen als iets fijns te leren zien. Vaak zijn dit heel onzekere honden. Door ze te leren dat oogcontact prettig kan zijn, zullen ze weer iets zelfverzekerder en daardoor rustiger in de mensenwereld rond kunnen stappen.
Een enkele dominante hond kan reageren door zelf dreigend te gaan fixeren. Het verschil met 'gewoon' oogcontact is voor de minder ervaren hondeneigenaar soms niet duidelijk. Bij normaal oogcontact kijkt een hond je aan met een uitdrukking van "zo ben ik braaf, hè baas? Heb ik nu wat verdiend?". De ogen staan ontspannen en vriendelijk. Bij dreigend fixeren is de blik heel strak, dwingend, met een uitdrukking van "kom op met die hap of er dreigt wat!". De ogen zijn verder opengesperd, waardoor er wat oogwit te zien kan zijn, en de pupillen kunnen verwijd zijn.
Mocht uw hond zo op het trainen van oogcontact reageren, kunt u deze oefening beter even afbreken. U zult uw hond eerst zijn plaats in uw huishouden duidelijk moeten maken. Dit kan uitstekend met rangordebevestigende handelingen.

Oogcontact aanlerenHet oogcontact is vaak al een bijproduct van aandacht aanleren. Mocht het daarmee nog niet zover gekomen zijn, omdat uw hond het niet uit zichzelf doet, kunt u een koekje of speeltje nemen en dat tussen uw ogen en die van de hond houden, zodat de hond, terwijl hij naar dat voorwerp kijkt, u ook aankijkt. Beloon hem op dat moment. Natuurlijk kunt u ook leuke geluidjes maken met uw mond, hem met hoge stem toespreken. Zodra hij naar uw gezicht of uw ogen kijkt, weer belonen.
Met de clicker kunt u het moment van het kijken heel precies markeren, ook al duurt het maar een kwart seconde. Een van de manieren om de hond echt bewust te leren kijken, is in uw gesloten vuist een lekker koekje te nemen en de hond dit te laten ruiken. Vervolgens strekt u uw arm zijwaarts van uw lichaam af, waarbij uw gevulde vuist buiten bereik van de hond is. De hond zal eerst uw vuist fixeren of deze zelfs proberen te besnuffelen, belikken, enzovoort. Negeer dit gedrag en wacht af. Op zeker moment zal de hond u aankijken met een blik van "wat wil je nou!". Op het moment van oogcontact klikt en beloont u hem met wat in uw vuist zat.
Het leuke is dat u hem op deze manier tegelijkertijd leert dat het niet om het koekje gaat, maar om het aankijken. Deze oefening kunt u behalve in tijd ook heel goed met allerlei afleidingen en verleidingen uitbouwen: de hond houdt oogcontact terwijl de hand met het koekje beweegt, eerst een beetje en dan steeds meer, totdat de hand op het laatst vlak voor zijn neus beweegt.
Dan kunt u met een balgekke hond met een bal deze stappen opnieuw doen, waarbij u een wat later in uw training de bal vanaf 2 cm laat stuiteren (hond houdt oogcontact), dan vanaf 5, 10, 15, 20, 40, 70 cm, 1 meter, 1½ meter, enzovoorts.
Ook met andere honden in de buurt kunt u dit mooi gebruiken, waarbij u begint met een hond op 10 meter, dan op 7, 5, 4, 3, en 2 meter. Verklein de afstand nog meer. Herhaal dit met blaffende honden, wat een stuk moeilijker is.

Veelvoorkomende trainingsfoutenTijdens de les zie je bazen soms worstelen met een hond die steeds overal naartoe trekt. Af en toe heeft de hond nog succes ook, waardoor hij dat gedrag zeker zal herhalen. Maar tijdens die les zie je diezelfde hond ook bijna een halve minuut braaf naast de baas zitten, weliswaar niet echt met aandacht voor de baas, maar wel een enorm contrast met het eerder vertoonde gedrag. En de baas staat er naast te dromen of met de buurman/-vrouw te kleppen of, dankbaar voor het momentje respijt, braaf te luisteren naar de instructeur. Na die halve minuut ziet de hond weer iets interessants en schiet hij ineens die kant op, de baas een paar meter meesleurend, aangezien deze de klap niet verwachtte. Daarbij weet de hond vaak ook nog zijn doel te bereiken.
Wat is er hier allemaal misgegaan? Duidelijk is dat de baas de aandacht van de hond hoe dan ook niet heeft. En de hond de aandacht van de baas niet!!! Hierdoor laat de baas een prachtige beloningskans voorbijgaan. Op het moment dat die hond helemaal uit zichzelf zo rustig is, had hij een enorme jackpot van de baas moeten krijgen! Door die jackpot had hij weer meer aandacht voor de baas gehad (iemand die jackpots uitgeeft moet je als hond natuurlijk nauwlettend in de gaten houden). Tenslotte weet de hond steeds weer succes te boeken met zijn verschrikkelijke kliergedrag.
Wat ook vaak gebeurt is dat de baas helemaal in het begin wel met succes de aandacht trok van de hond, maar deze aandacht vervolgens niet (voldoende) beloonde of zijn eisen te snel opschroefde. De hond geeft vervolgens de moed op en besluit dat die geluidjes niet meer interessant zijn en er dus maar niet op te reageren. De baas moet steeds meer uit de kast halen om de aandacht van de hond te trekken. Als de baas ook dan de hond niet of onvoldoende beloont voor zijn aandacht, is het resultaat een hond die heeft geleerd zijn baas volslagen te negeren. Een hond herhaalt gedrag dat succes heeft. En aandacht geven aan die geluidjes (laat staan aan die baas) had geen succes!
Als de hond er daarnaast af en toe in slaagt met het buurhondje te spelen, leert de hond dat zijn pogingen om dat hondje te bereiken (trekken of profiteren van een moment van onoplettendheid van de baas) soms een absolute jackpot opleveren. Zeer de moeite van het herhalen waard!
Waar het tens lotte ook bij behoorlijk gevorderde honden met de aandacht soms mis gaat, is dat de baas geen of te weinig rekening houdt met afleiding. Zoals gezegd: bij afleiding is het belangrijk uw eisen ten aanzien van aandacht even te verlagen. U verwacht bijvoorbeeld maar een seconde oogcontact voordat u beloont. Zodra de hond u gemakkelijker weer zijn aandacht geeft, schroeft u uw eisen weer met een paar tussenstapjes omhoog naar het normale niveau van de hond.
Tot nu toe is voornamelijk ter sprake gekomen hoe u de aandacht van uw hond kunt uitlokken en belonen tijdens de les of de training. Als u echter ook tijdens uw wandelingen goed oplet, kunt u uw hond misschien 'betrappen' op oogcontact of een blik in uw richting. Benut zo'n spontaan moment van aandacht: glimlach, zak door uw knieën, spreid uw armen wijd. Groot kans dat uw hond naar u toe komt rennen, wat u weer kunt belonen, zodat hij weer vaker contact zal zoeken. En komt hij niet: geen nood, u had hem geen commando gegeven, dus maakt dat ook niet uit. Volgende keer probeert u het gewoon weer.
Het zal u inmiddels duidelijk zijn: zonder de aandacht van uw hond hoeft u op trainingsgebied niets te verwachten. Aandacht is echter wel iets dat de hond moet leren geven, en daartoe zult u op uw beurt weer heel erg op uw hond moeten letten, zodat u hem op tijd kunt belonen voor zijn aandacht voor u en u kunt voorkomen dat hij zichzelf voor zijn fouten weet te belonen.