Welke vorm van agressie is toelaatbaar

@frank en goja; nog even voor alle duidelijkheid, ik zeg niet dat ik het 'juist' zie wat betreft agressie vs jacht/prooidrift (sterker nog, ik denk dat menig muis hier in de omgeving mijn honden percipieert als zeeer agressief) maar meer dat het mijn respons in deze discussie kleurt omdat ze *voor mij* een heel andere gevoelswaarde hebben en dat het mijn antwoorden kleurt over wat wel en niet acceptabel is.Want laten we wel wezen, onze antwoorden worden gekleurd door wat we aan honden in huis hebben en wat we daarvan ervaren. Ik heb vier jagers in huis gehad die met mensen zeer betrouwbaar waren en op 1 incident na dat heel vervelend af had kunnen lopen (reflexmatige jaag reactie op een heeeel klein hondje, gelukkig alleen de schrik en een gekneusd pootje) nog nooit een andere hond verwondt hebben. Dat is voor mij acceptabel maar ik weet ook niet beter. Ik heb nog nooit een hond gehad die niet jaagt (en probeert te doden wat hij pakt). Dus mijn referentiekader is heel anders dan van bv de buuv met haar meer dan lieve Berner Sennen die het nieuwe konijn een kus geeft (ik was zoooo verbaasd!)

Spotje dotje is een jager, maar tegelijk mijn knuffel, beetje bangig,beetje onzeker soms beetje terughoudend naar vreemden,beetje een mietje, kortom voor de rest een softie, zo moeilijk om hem als agressief te zien terwijl het de muizen hier in de omgeving geen enkele moeite kost (ahum)....

@Slapende Husky
Ik denk niet dat het iets te maken heeft met het type honden dat we hebben eigenlijk. Ik heb namelijk zelf ook een jachthondje thuis. Een jachthondje met een zeer sterk ontwikkelt instinct zelfs. Dat we gekleurd worden door onze honden is natuurlijk een feit, maar voor mij toch niet zo nadrukkelijk als jij dat nu stelt.

Ik heb het idee (maar zeg het gerust als ik er naast zit) dat jij agressie uitlegt als geweld. Doden.

Naar mijn mening is dat een verkeerde benadering. Agressie is een mentale respons op een situatie waarbij ons lichaam bepaalde chemische stoffen moet aanmaken of het functioneren mogelijk te maken. Geweld is slechts een toepassing waarbij agressie noodzakelijk is.

Daarom mag je ook rustig stellen dat ook jagen een vorm van toegepaste agressie is, of liever, jagen is een handeling waarbij de hond agressie in moet leggen om succesvol te zijn.

Alleen herbivoren hebben in theorie geen agressie nodig, maar zelfs bij herbivoren zie je bij vrijwel alle soorten agressie. Agressie bij paringsdrift, bij zelfverdediging. Bij honden, carnivoren, is agressie nog verder ontwikkeld omdat carnivoren agressie niet alleen bij verdediging nodig hebben, maar ook tijds de jacht, het waken over de roedel of het aftroeven van een rivaal. Agressie is bijvoorbeeld zeer sterk ontwikkelt in zogende teven omdat zij de pups moeten beschermen.

Alle honden, ook die van jou, vertonen regelmatig agressiviteit. Dat moet ook, anders zouden ze niet kunnen overleven.

Ik denk dat we allemaal gekleurd zijn door onze ervaringen (ben Rolf Dobelli's 'De kunst van het heldere denken' aan het lezen stuk over referentie bias). Wat ik bedoel te zeggen is dat IK in de discussie over welke vorm van agressie toelaatbaar is,gebiased ben door mijn eigen ervaringen en en dat ik denk dat anderen dat ook wel eens zouden kunnen zijn. Is het niet een beetje naief om te denken dat we niet beinvloed worden door wat we zelf meemaken? 

Nee, agressie bij mij staat niet gelijk aan doden (anders had agressie jegens prooi er wel vanaf het begin af aan bij gezeten). 

Overigens heb ik altijd begrepen dat juist carnivoren, met hun potentie tot het toebrengen van grote schade bij soortgenoten, een grotere rem op hun agressie hebben in een sociale context. Kippen pikken elkaar dood, duiven stoppen ook niet als ze niet weg kunnen. Dit beeld bepaalt voor mij misschien ook wel wat ik 'normaal' vind ( en daarmee acceptabel?) : een hond die elke andere hond ziet als een potentieel doelwit en gaat voor de kill is in mijn ogen niet acceptabel. Dat is mijn morele oordeel overigens, bepaalt door mijn referentiekader. Ik zeg daarmee niet dat deze honden een spuitje moeten krijgen, want als eeneigenaar ervoor zorgt dat er niets kan gebeuren, is ook dat acceptabel

ik heb zelf geen probleem dat een hond agressie in zich bergt
voor mij is dat een onderdeel van het hond zijn van mijn hond

waar de kern zit (en dat geldt denk ik ook voor mensen) is de mate van zelfbeheersing
hoe goed kan je doseren, hoe kan de hond inschatten en terughoudend zijn met het inzetten ervan. Doseren, zelfbeheersing, overzicht.........  dat zijn de key-words bij mij voor een hond die "betrouwbaar" kan worden genoemd, maar dat wil niet zeggen dat zo'n hond uiteindelijk tot geen agressie zal toepassen........ als hij/zij denkt dat dat nodig is om het doel te bereiken.

het punt alleen is, dat in veel rassen een stuk zelfbeheersing eruit is gefokt
dat geldt net zo goed voor de overmatige waker die alles wat niet eigen is direct naar het leven staat, dat geldt voor de hond waarbij het jagen niet onder controle is te krijgen en dat geldt  ook voor de hond die zich zonder enige terughoudendheid op iedere andere hond stort.

in die zin zit daar wel een grens, en zouden we met elkaar honden met zulke onbeheersbare driften niet moeten willen fokken.

maar dat gebeurd wel, en dan is het een grote verantwoording voor degene die zo'n hond in huis heeft.


blijf ik erbij dat er wel degelijk honden zijn die totaal onverwachts agressief kunnen zijn
waar werkelijk iets niet klopt in hun hoofd, al dan niet veroorzaakt door mensen trouwens,  en daardoor niet meer veilig te houden zijn, zelfs niet door een verantwoordelijke baas.
dan houdt het op.........

Ik vind agressie een deel communicatie. het hoort erbij.

Maar idd, daar tegenover staat er zelfbeheersing.
Ik kan ook wel eens agressief zijn (vb in het verkeer). Maar dat betekent nog niet dat ik daadwerkelijk over ga tot gevechten. In tegenstelling tot diegeen die daar een ander met een bosmaaier zijn been heeft afgemaaid... Zo'n mensen mogen terecht (een tijd) uit de maatschappij geweerd worden en begeleiding krijgen.

Idem met honden. Ze hoeven geen allemansvriendjes te zijn, maar het moeten ook geen moordmachines zijn. Die horen niet thuis in onze samenleving en die mogen wat mij betreft afgemaakt worden.


In bepaalde situaties vind ik agressie wel aanvaard. Een teef met pups vb, mag best agressief zijn. Hoe zijn wij als ouders als iemand ongevraagd ons kind aanraakt...


Maar ook daarin vind ik dat de hond in kwestie wel eerst de nodige tekenen moet tonen om aan te duiden dat ze het er niet mee eens in.
En daar moet de mens dan in staat zijn deze tekenen te (h)erkennen.

Agressie van hond naar mens, waar ook door een gedragstherapeut etc. niets aan gedaan kan worden, wordt gevaarlijk voor zowel hond als baas. Dan vind ik het niet toelaatbaar.

Hondagressie is toelaatbaar, vind ik, mits de baas alle maatregelen treft om het in de hand te houden en er verantwoordelijk mee omgaat (niet los bij andere honden/bebouwde kom etc.)

@FrankQuoten lukt niet goed, maar ik heb nog een vraag aan jou over de stelling dat bij agressief gedrag bepaalde stoffen vrij komen in het brein.
Ik vraag mij af hoe je dat ziet? Want wat ik denk is dat er bij bepaalde emoties stoffen vrij komen die een cascade in gang zetten waarbij gedragspatronen aan of uit gezet worden. En voor de finesse zit daar nog een stukje brein 'tussen' dat responsen modereert.
En dat maakt in mijn ogen uit omdat het nu net het verschil kan maken of een hond die in de ene situatie agressief reageert dat in de andere ook zal doen. Neem het voorbeeld van jacht waarbij een dier nagejaagd wordt en gedood of de drang om bezit te bewaken en daarbij met offensieve respons te reageren als iemand in de buurt komt. 
De potentie tot agressie zit in iedere hond de triggers waardoor het uitgelokt worden zijn verschillend evenals hoe en in hoeverre het gemodereerd kan worden. Overigens wel grappig detail; in de VS hebben ze geprobeerd om honden te fokken zonder enige agressie (labradors). Het nadeel is dat deze honden niet te trainen zijn, ze zijn zo laid back dat ze nergens op reageren. Soort ademend vloerkleed...

Ik heb een hond gehad met ''mens agressie''Nu heb ik een hond met ''hond agressie''

De verschillen tussen die beide zijn voor mij als een dag en een nacht.
Onmogelijk dus om de term agressie als ''alles'' samenvattend te benoemen (wat de poezendokter dus wel wil) 

Ik persoonlijk kan en wil niet leven met een mens agressieve hond. Ik heb het aan de lijve ondervonden niet alleen was het voor mij als baasje heel zwaar, maar ook was er een voortdurende dreiging voor mijzelf en anderen.
Na een serieuze sessie met een G.T hebben we dan ook weloverwogen voor euthanasie gekozen. 
Ik kon de verantwoordelijkheid voor wat deze hond kon aanrichten, niet meer op me nemen, en het heeft al met al toch heel wat jaartjes geduurd.

Mijn huidige hond is een tikkie a-sociaal, niet bepaald vriendelijk naar soortgenoten, grote bek, weinig verdraagzaamheid. Voor mensen is hij echter een schoothondje. Ik vind het jammer dat hij niet wat gezelliger naar honden is, maar hier kan ik sturing in geven, oefeningen doen of gewoon situaties mijden. kortom, een enorm verschil.

Als een hond gromd dan noem ik dat niet meteen agressie,
Maar honden taal.
Een hond accepteerd iets niet, en maakt dat duidelijk door te grommen.
Heel logisch.. En ik straf het ook niet af als mijn hond gromt.
Honden hoeven ook niet alles toe te laten, dat doe ik ook niet.

Hondagressie vind ik, als een hond bijt zonder dat daar een reden naar toe is.
En dan heb je het ver geschopt om je hond zo agressief te krijgen.

Wat is 'zonder reden'? Naar mijn idee is er altijd wel een reden/verklaring te vinden.. 
En hoe zit het dan met rassen die minder hondsociaal zijn van nature(oorsprong)? Heeft dat dan ook met de baas te maken?

ik heb echt wel honden gezien die zonder enige aanwijsbare reden keihard beten
oa een cocker, een mechelaar en een golden
deze honden waren totaal onvoorspelbaar en toonden ook heel kort heel afwijkend gedrag
maar wel gruwelijk hard raak......

de agressie was ook van hen uit gezien totaal nutteloos
en zeker niet uitgelokt of geprovoceerd of aangeleerd


en nee..... je kan een ras wat van nature minder hond of menssociaal is, niet zomaar sociaal maken, maar dat lijkt me wel duidelijk, ook een hond wordt geboren met een stuk karakter, het is geen blanco blaadje.

mijn vorige schnauzer kwam uit oude originele lijnen en had veel afwijzende argwaan naar vreemden. dat was beslist niet makkelijk, maar voor hem wel volkomen natuurlijk, het was dus in die zin ook heel voorspelbaar en bovendien was hij met eigen (best nog vrij breed gezien uiteindelijk) ongelofelijk sociaal en zelfs ronduit verdraagzaam. er was dus niks mis met zijn verstand, hij was gewoon een zeer pure schnauzer (zoals ze nu nauwelijks nog gefokt worden, juist omdat die scherpte zo moeilijk is om mee om te gaan)

en er zijn honden die op hun aanleg ook nog eens knettergek zijn gemaakt
heel soms is het dan zelfs niet meer bij de beste baas "veilig" te maken
als dan de omgeving (mens of dier, dat maakt dan mij niet zoveel uit) reeel gevaar loopt
dan moet je overwegen of het niet beter is de hond in te laten slapen

Maar dan is er toch eigenlijk wel een beetje een reden, een psychische..een gevalletje 'kronkel in de kop'.. dat bedoel ik te zeggen.. Ook kan het zijn dat een hond zo reageert zonder een voor mensen duidelijke oorzaak, maar  dat de oorzaak gewoon nog niet is gevonden.Wat ik vooral probeer te zeggen (m.b.t de reactie boven de mijne) dat als je hond hondagressief is en de reden niet zo duidelijk is.. het echt niet gelijk zo dat de eigenaar de hond dan zodanig heeft verpest/agressief gemaakt

Honden bijten niet zomaar, en ook niet wanneer je ze normaal behandelt/benaderd. Dus de vraag is altijd hoe kan een hond agressief zijn/worden. De antwoorden kan je bijna altijd vinden in ziekte/aandoeningen en in de omgang met de hond. Een gezonde hond zal ook niet zomaar (door)bijten bij een verkeerde benadering of behandeling, eerst waarschuwt ie en dan corrigeert ie, en correctie vallen mi onder toelaatbaar gedrag. 

Dan komen we bij de honden die ziek zijn, of fysiek zwakker, en honden waar verkeerd mee omgegaan is. Ook deze honden hebben, in principe, een goede reden om van zich af te bijten, en dus in feite ook toelaatbaar, en daar vallen ook honden onder die een "rugzakje" hebben vind ik. Ik ben in mijn praktijkervaring nog nooit een hond tegengekomen, die gezond was zowel fysiek als geestelijk, die zomaar uit het niets bijt/corrigeert.

Honden zijn, naar mijn mening, sociale dieren, en sociale dieren doen alles om conflicten juist te voorkomen, ook naar mensen toe. Terughoudenheid is mi niet erg, bijna elke hond is terughoudend naar iets nieuws, de één alleen wat meer dan de ander. De meeste honden hebben voor zichzelf ook een persoonlijke ruimte waar maar niet jan en alleman zomaar binnen mag komen, ook hebben honden persoonlijke omgangsnormen, en alle twee vind ik dat dat gerespecteerd moet worden door iedereen.
En zelfs "agressieve" honden maken onderscheid in mensen en andere honden, de één wordt zomaar gebeten en de ander niet, dus ook dat geeft nog eens aan dat de meeste agressiviteit ook gecontroleerd is.

Je kunt het beste en het slechste uit mens en dier naar boven halen.
Maar dan moet het  in aanleg wel aanwezig zijn is mijn mening.
En je moet de capaciteit in huis hebben om dit te kunnen doen.
Dit geldt wat mij betreft voor beiden eigenschappen,zowel de mens bij de mens als de hond bij de hond .Zo ook de hond bij de mens en de mens bij de hond.

In de engelse literatuur wordt onderscheid gemaakt tussen temperament en karakter, temperament geldt als aangeboren, karakter is wat er met opvoeding en ervaringen uit geworden is. Ik vind dat wel een mooi onderscheid om in discussies te gebruiken. 

@frank; dank je, ingelijks! Kom later nog een keer terug op je post, nu even te weinig tijd

Temperament klinkt haast als een gepassioneerde uitdrukking. Toch betekend het heel basaal niets meer of minder dan: simpel uitgedrukt, welk basis 'karaktereigenschappen' heeft iemand. 
Dat zijn dus de karaktertrekken die je al op zeer vroege leeftijd kunt vaststellen, je merkt ze op.
Introvert of extravert,
Verbaal of non-verbaal sterk, of beide 
Hoe hoog de tolerantie grens is,
Welke mate van energie de persoon bij zich heeft, etc.
Zelfs verslavingen gevoeligheid of moeite met monogamie kunnen d.m.v van erfelijkheidsfactoren meegegeven worden. 
Dit is dus eigenlijk het karakter ''bij mens en dier'' als ruwe diamant.

Dus zowel wij mensen alswel onze honden komen met ons ''erfelijk basispaketje' ter wereld. Wel degelijk hebben wij dan al een eigen karakter bij ons, gevormd door erfelijke eigenschappen.
Naarmate de levensduur lengt wordt dit 'basiskarakter' als een cocktail gehusseld met opgedane ervaringen. Dit resulteert in de ''persoonlijkheid''

Niet zo vreemd dus, dat bij gedragsproblematiek bij zowel mens als dier, het vreselijk moeilijk is om door te dringen tot op het punt waar de spreekwoordelijke klink in de kabel zit.
Bij het erfelijke karakter, of het aangeleerde? Immers vergroeien beide tot 1.

Wat ik hier op HP vaak bemerk, is dat er bij veel honden, Golden, Jack-Russel, of Mechelse Herder.. welk ras dan ook. Hun temperament/ basiskarakter, als haast 'onbelangrijk afgedaan wordt.
Want, de hond zou volkomen door zijn opvoeding en ervaringen gevormd worden, een hond is een hond!

Dat vind ik niet kloppen. Negeer je het basiskarakter, de erfelijkheid, het ras! Dan kun je de hond niet vormen zoals dat met zijn genetische materiaal, voor het beste resultaat kan zorgen, voor zowel hond als baas.

Mooi geformuleerd Suzan. Ik zou er nog aan toe willen voegen dat raskenmerken in zoverre zeer belangrijk zijn dat ze kans dat een hond een bepaalde eigenschap in zijn blauwdruk heeft groter is. Uitzonderingen op de regel zijn er natuurlijk.Overigens vond ik dat ook h grote manco van de hondenschool waar ik mijn puppycursus volgde, daar werd volkomen voorbij gegaan aan raseigenschappen en verzuchttte de trainer tegen mij, goh, wat gek dat het jullie zoveel moeite kost om dat trekken aan de lijn af te leren (daar hebben manlef en ik maar even om gegniffeld ).

@Vera ik mis in jouw stukje eigenlijk ook de agressie naar een prooi,vindt je dat wel 'normaal' ?

@Frank bij jou is de agressie eigenlijk de 'fight' in de 'fight flight' als basale responsen? Het interessante is dat de geleerden het er niet helemaal over eens zijn of die responsen nou oorzaak of gevolg zijn van emotie. Roept angst nou verhoogde hartslag, verwijde pupillen op of voelen we ons angstig omdat ons lichaam 'in de stress' schiet. 
Overigens stelt Pat McConnell dat het daarom zo belangrijk is om freezes te zen omdat die vaak vooraf gaan aan fight of flight. Een hond dieverstilt is een hond waar je op moet letten. Daarmee zouden ook heel wat bijtincidenten 'uit het niets' voorkomen kunnen worden

Superantwoord x 10 voor Suus...

Overigens, aanvullend op de stelling van Mick zou ik toch een extra balletje willen opgooien.

Voor wie hier staat agressie gelijk aan geweld en waarom, of waarom zie je agressie en geweld als afzonderlijke zaken?

Even een heel vlak antwoord maar, 
is het realistisch te proberen om zo diep in een hondenpsyche te duiken?


Ik bedoel, is het toepasbaar in de praktijk?
Zitten er veel mensen te wachten op dergelijke analyses met een rits hechtingen op hun lichaam.

Ik bedoel dit niet oneerbiedig maar ik denk niet dat het haalbaar is alles te willen psychologiseren. Dat is op de mensheid al niet te doen!

oeps..... ik word er oprecht verlegen van (echt waar)
dank je wel, echt super lief !!!


en om on-topic te gaan
misschien doet Frank hier de kern aanstippen
is agressie geweld?
ik denk als het het laatste wordt, de grens van het toelaatbare inzicht komt
geweld is zinloos
agressie kan een doel beogen

ik wil trouwens wel ook zeggen dat het niet zo is dat ik vind dat honden mensen mogen bijten
alleen dat het gezien hun oorsprong en aard voor henzelf een "normaal" middel kan zijn om hun taak uit te voeren,  en zo dat dus ook geldt voor zelfstandig jagende jachthonden etc etc

als mensen zouden we dan wel weer hard moeten nadenken of we met het fokken het spoor niet bijster zijn geraakt, en onze honden dus voor  onze"karretejes' spannen, die eigenlijk, gezien hun roedel gedrag en conflictvermijdend zijn, tegen hun oorpsronkelijke aard in gaan......

is iets om over na te denken .........

Off topic
@ Suzan
Juist zo een vlak antwoord kan soms heel goed werken.
Lekker verhelderend na al dat fylosofisch denken.Hoewel ik ook dat graag doe.
En dat is dan weer een compliment naar jou toe.


Verder sluit ik me volledig aan bij je compliment naar Goja toe,  dat mag ook wel eens gezegd.

@Suzan wat een heerlijke opmerking . Mijn antwoord; verdiepen in gedragsleer en neurobiologie is wat mij betreft nuttig omdat het kan helpen bij preventie van problemen. Als een hond eenmaal een maatschappelijk aanvaarde grens heeft overschreden, dan zal er vaak geen weg terug meer zijn voor die individuele hond.
Maar stel, ik ben behoorlijk gebeten door een hond, dan zou ik toch wel graag weten wat er fout ging en of en hoe ik dat eventueel in de toekomst kan voorkomen. Voorbeeld: bij ons in de straat woont een argentijnse dog. Ik ken die hond al vanaf dat hij pup is en als hij mij ziet komt hij naar me toe met zijn baas, oortjes naar achter, lage kwispel, een knuffel halen. Hij is dan echt lief. Laatst kwam ik beetje in gedachte op een ochtend langs hun huis waar hij net naar buiten komt met zijn bazin en hij gaat me toch tekeer. Vroeger zou ik misschien wel gedacht hebben, hij kent mij, hij is geschrokken, laat ik op hem aflopen en even laten zien dat ik het ben en even knuffelen. Nu keek ik, zag hem met alles 'vooruit' en dacht, nou laat ik maar rustig doorlopen. Wat blijkt; bazin is zwanger en hij reageert nogal beschermend... Paar dagen later kom ik hem met de baas tegen, bij ons huis, weer niks aan de hand. Een hond, twee situaties. Bij een niet kenner van gedrag, die dit niet kan lezen, had dit zomaar een bijtincident kunnen worden. Toch wel handig dat die eigenaren ook begrijpen waar dit vandaan komt en ook maatregelen nemen en hun verantwoordelijkheid nemen.

@frank en Goja ; hmm, jullie gebruiken andere definities en begrippen dan ik. Even de wikipedia wat definities uit wikipedia;
agressie = gewelddadig handelen met het doel schade toe te brengen
Agressie = gerichte kwaadheid die het belang van effectieve communicatie kan dienen
Als je de laatste definitie gebruikt, snap ik Goja dat agressie niet geweld is, als je de eerste gebruikt is agressie vrijwel gelijk te stellen aan geweld. Dat geweld zinloos kan zijn, eens. Dat is het volgend mij niet altijd. Neem het doden van een prooi; dat is geweld, maar niet zinloos

Dan is er nog de psychologische benadering van agressie, die varieert van het woord gebruiken voor de aangeboren drift tot geweld, of als uiting van frustratie, als middel om een doel te bereiken etc.

Kortom, agressie kan in mijn ogen op zich niet onaanvaardbaar zijn, omdat het er gewoon is. Zowel in de hond als in ons als hele basale drift.
De onaanvaardbaarheid komt om de hoek kijken als er bepaalde maatschappelijke (?) grenzen worden overschreden. 'Zo gaan wij niet met elkaar om' dat idee. Ikzelf vind het heel belangrijk dat honden met frustratie om leren gaan zonder de noodzaak te voelen direct over te gaan tot geweld. Hoe groot de kans is dat een hond die gefrustreerd raakt,over gaat tot agressie / geweld, is in mijn ogen weer sterk bepaald door aanleg (de blauwdruk bij de geboorte) en opvoeding. Die blauwdruk is weer beinvloedt door een selectie fokbeleid (wat wij 'ras') noemen.

Omdat agressief gedrag ook voort kan komen u bv angst en pijn, is het fokken van angstige en ongezonden honden ook niet wenselijk. En is socialisatie weer heel belangrijk.

Agressief gedrag in het kader van jacht is dan weer veel meer maatschappelijk bepaald. Voorbeeld in het boek van Otchum; op de toendra in Rusland wil de eigenaar van Laika Otchum niet dat hij jonge hazen vangt en doodt. De lokale nomadenstam snapt er niets van. Laat die hond toch lekker even jagen (waarbij diezelfde hond het niet moet wagen om achter de rendieren aan te gaan). Ik heb na 12+ jaar jagersin huis, aanvaardt dat ze muizen en mollen vangen en opeten. Kennissen gruwen daarvan. Ik denk dat je dat niet uit de hond krijgt zonder andere fundamentele eigenschappen eruit te fokken die het nou juist een  sledehond maken (de drang om samen te rennen hangt heel nauw samen met de drang om samen op jacht te gaan).
Op zich kan je dat nog voor mee vormen van agressie wel bedenken, bv een pyrenese berghond, ooit gefokt om schapen te bewaken tegen predatoren. Ik was een keer in de Alpen met mijn huskies (eens maar nooit meer, maar da's een ander verhaal. Niet zo heel fijn op een smalle bergpas een aangelijnde hond die achter een alpenmarmot aan wil, ahum). Wij wisten niet dat in dat gebied ook kuddes rondliepen met schapen en dergelijke honden. Ik vrees dat als mijn honden achter de schapen aan waren gegaan, dat ze waren gedood. En ik had dat maar een iemand verweten; mijzelf. Niet de hond en ik had dat ook geen ongepast gedrag gevonden van die hond. 

Frank, in de gedragswetenschap en biologie en in de geneeskunde wordt stress niet zo negatief gebruikt. Stress respons is een manier om om te gaan met dingen. Als ik een leeuw op mij af zie rennen, kan mijn lijf zonder tussenkomst van mijn trage brein ineens heel veel ( heel hard rennen, heel snel klimmen). Daarvoor heb ik cortisol, adrenaline en de hele mikmak nodig. Stress respons is niet slecht, zonder dat biologisch mechanisme waren we er niet meer. Wat ongezond is, is chronische stress, mn die stress veroorzaakt door een situatie waar je niet uit komt. Zo is werkeloos zijn en geen uitzicht op een baan en financieel in de problemen zitten een veel ergere stress dan die van een drukke baan waar je wel regie over je werk hebt. Ik denk bij honden dus ook dat je niet alle stress moet vermijden, maar dat je honden moet leren omgaan met stressoren. Dus een hond die gestressed raakt van het zien van andere honden, niet moet inzetten op vermijden van alle andere honden (iets wat vrijwel niet lukt) maar juist gedoseerd en geplanned bloot moet stellen aan andere honden zodat hij of zij er mee om leert gaan. (Ik denk hierbij bv aan honden die agressief zijn naar andere honden aan de lijn uit onzekerheid)

Zo, lang verhaal,tijd om te gaan stoppen en even heel hard aan het werk te gaan